Εφαρμογή των διατάξεων περί τύπου στα ιστολόγια

Τείνει να παγιώνεται η νομολογία των πολιτικών δικαστηρίων στη Χώρα μας, η οποία δέχεται ότι οι διατάξεις περί τύπου δεν εφαρμόζονται σε αυτά. Η νομολογία αυτή δέχεται ειδικότερα, ότι δεν εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του ν. 1178/1981, όπως ισχύει, στα ιστολόγια (ΠΠρΠειρ 4980/2009, ΔiΜΕΕ 2010, 101 επ., με σχόλια Σ. Τάσση, ΠολΠρΘεσ 25552/2010, ΔiΜΕΕ 2010 515 επ.)

Ο λόγος για τον αποκλεισμό αυτό είναι ότι τα ιστολόγια δεν παρουσιάζουν την επιχειρηματική διάρθρωση ενός παραδοσιακού εντύπου ούτε έχουν ιεραρχική δομή οργανώσεως, ώστε να εμπίπτουν στις ρυθμίσεις τους. Επίσης, σύμφωνα με τη νομολογία αυτή, δεν εφαρμόζονται στα ιστολόγια οι διατάξεις περί τύπου, διότι σκοπός τους δεν είναι η διάδοση πληροφοριών προς μαζική ενημέρωση, αλλά η ανταλλαγή απόψεων, ιδεών, σκέψεων και αναλύσεων μέσω ενός μηχανισμού δυναμικής επικοινωνίας . Αναφέρεται, δε ότι το ιστολόγιο είναι διαδραστικό μέσο και για αυτό διαφέρει από τις ιστοσελίδες που διατηρούν τα μέσα ενημέρωσης στο Διαδίκτυο, διότι η διαμόρφωση του περιεχομένου του δεν αποφασίζεται μόνο από τον κύριο και τους δημοσιογράφους του μέσου ενημέρωσης, αλλά από όλους τους χρήστες του Διαδικτύου, οι οποίοι είναι αναγνώστες του ιστολογίου, καθώς και ότι ο κάτοχος – διαχειριστής κατά κανόνα δεν έχει τη δυνατότητα να επιλέγει τους αναγνώστες του ιστολογίου και να αποφασίζει ποιοι από αυτούς επιτρέπεται να ανακοινώνουν τα σχόλιά τους σε αυτό.

Οι συνέπειες από τη νομολογία αυτή είναι πολλές. Καταρχήν, είναι θετικό ότι δεν εφαρμόζονται τα κατώτερα όρια αποζημιώσεως που προβλέπονται στο νόμο, οπότε σε περίπτωση επιδίκασης αποζημίωσης, αυτή θα καθορίζεται ελεύθερα από το Δικαστήριο που επιλαμβάνεται της εκάστοτε αγωγής αποζημίωσης. Ασφαλώς, θα ήταν αδύνατο να εφαρμοστούν αναλογικά οι διατάξεις του ν. 1178/1981, οι οποίες αναφέρονται σε ημερήσιες εφημερίδες και περιοδικά (ή το άρθρο 4 παρ. 10 ν. 2328/1995 που αναφέρεται σε τηλεοπτικούς σταθμούς), στα ιστολόγια που είναι ένα νέο επικοινωνιακό μέσο.

Επίσης, δεν εφαρμόζεται η διαδικασία του άρθρου 681 Δ ΚΠολΔ για την εκδίκαση διαφορών που αφορούν σε προσβολές από δημοσιεύματα ή ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, αλλά η τακτική διαδικασία.

Περαιτέρω, τίθεται το ζήτημα αν εφαρμόζεται η νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων (ν. 2472/1997). Στη νομοθεσία μας δεν υπάρχει εξαίρεση για την επεξεργασία δεδομένων από δημοσιογράφους (βλ. σχετικ΄την απόφαση Satamedia του ΔικΕΕ) ώστε να εφαρμόζεται και για τους bloggers, με εξαίρεση τη διάταξη του άρθρου 7 ν. 2472/1997 περ. ζ΄ (Η επεξεργασία αφορά δεδομένα δημοσίων προσώπων, εφόσον αυτά συνδέονται με την άσκηση δημοσίου λειτουργήματος ή τη διαχείριση συμφερόντων τρίτων, και πραγματοποιείται αποκλειστικά για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος), η οποία έχει στενή εφαρμογή. Γενικώς, δηλ. επί των ιστολογίων βρίσκει πλήρη εφαρμογή ο ν. 2472/1997.

Τέλος, το κρισιμότερο ερώτημα είναι αν ισχύει η συνταγματική προστασία του τύπου. Γενικά γίνεται δεκτό ότι οι ηλεκτρονικές εκδόσεις του τύπου εμπίπτουν στη σχετική προστασία, ωστόσο αυτό δεν ισχύει για τα ιστολόγια (βλ. Ιγγλεζάκη, Ελευθερία έκφρασης και ανωνυμία στο Διαδίκτυο: το παράδειγμα των ιστολογίων, υπό δημοσίευση στο περιοδικό ΔiMEE). Ωστόσο, εν προκειμένω βρίσκει εφαρμογή η γενική διάταξη του άρθρου 14 του Συντάγματος για την ελευθερία της έκφρασης. Αναλογικά θα μπορούσαν, θεωρούμε, να εφαρμοστούν ορισμένες από τις ελευθερίες του τύπου, όπως προστασία πηγών, απαγόρευση λογοκρισίας κλπ.