Διαγραφή δεδομένων από τις μηχανές αναζήτησης

Όπως είναι γνωστό, με την απόφαση  Google Spain SL και Google Inc. κατά Agencia Española de Protección de Datos (AEPD) και Mario Costeja González του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίσθηκε το δικαίωμα στη λήθη, έναντι - καταρχήν - των μηχανών αναζήτησης στο διαδίκτυο.

Ειδικότερα, η απόφαση δέχθηκε τα εξής:

..... ο φορέας εκμετάλλευσης μηχανής αναζήτησης υποχρεούται να απαλείφει από τον κατάλογο αποτελεσμάτων, ο οποίος εμφανίζεται κατόπιν αναζήτησης που έχει διενεργηθεί με βάση το ονοματεπώνυμο ενός προσώπου, συνδέσμους προς δημοσιευμένες από τρίτους ιστοσελίδες που περιέχουν πληροφορίες σχετικές με το πρόσωπο αυτό, και στην περίπτωση κατά την οποία το ονοματεπώνυμο αυτό ή οι πληροφορίες αυτές δεν έχουν διαγραφεί προηγουμένως ή ταυτοχρόνως από τις ως άνω ιστοσελίδες, η υποχρέωση δε αυτή ισχύει ακόμη και όταν αυτή καθαυτή η δημοσίευση των επίμαχων πληροφοριών στις εν λόγω ιστοσελίδες είναι νόμιμη.

 ...πρέπει μεταξύ άλλων να εξετάζεται αν το υποκείμενο των δεδομένων έχει δικαίωμα να πάψει η σχετική με το πρόσωπό του πληροφορία να συνδέεται, επί του παρόντος, με το ονοματεπώνυμό του μέσω του καταλόγου αποτελεσμάτων ο οποίος προκύπτει κατόπιν αναζήτησης που έχει διενεργηθεί με βάση το ονοματεπώνυμο αυτό, χωρίς πάντως η αναγνώριση του δικαιώματος αυτού να προϋποθέτει ότι η εμφάνιση της επίμαχης πληροφορίας στον κατάλογο αποτελεσμάτων προκαλεί βλάβη στο υποκείμενο των δεδομένων.

Αυτό δεν ισχύει όταν, για ειδικούς λόγους, όπως ο ρόλος που διαδραματίζει το εν λόγω υποκείμενο στον δημόσιο βίο, προκύπτει ότι η επέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα του υποκειμένου δικαιολογείται από το υπέρτερο συμφέρον του κοινού για πρόσβαση στην επίμαχη πληροφορία συνεπεία της εμφάνισής της στον προαναφερθέντα κατάλογο.

Κάνοντας πράξη την απόφαση αυτή, η Google και οι άλλες μηχανές αναζήτησης, έθεσαν σε λειτουργία συστήματα διαγραφής. Ειδικά, η Google, λειτουργεί στη σελίδα: https://www.google.com/webmasters/tools/legal-removal-request?complaint_type=rtbf&visit_id=1-636314061776069401-4215593786&rd=1&pli=1  ένα σύστημα κατάργησης συνδέσμων προς ιστοσελίδες, στο οποίο περιλαμβάνεται μια φόρμα που πρέπει να συμπληρώσει ο αιτούμενος τη διαγραφή.

Μέχρι σήμερα, η Google έχει λάβει έναν πολύ μεγάλο αριθμό αιτημάτων (727.522, παγκοσμίως και 3.337 αιτήματα στην Ελλάδα), τα αιτήματα δε αυτά προέρχονται σε ποσοστό 95% από πολίτες που επιθυμούν να προστατεύσουν προσωπικές και απόρρητες πληροφορίες και όχι από πολιτικά πρόσωπα ή εγκληματήσαντες. Γίνεται, έτσι, σαφές ότι το δικαίωμα στη λήθη δεν καλύπτει τις "ασχήμιες" του παρελθόντος, αλλά αφορά εύλογα αιτήματα με σκοπό την προστασία της ιδιωτικότητας.

Ως προς το ερώτημα, "με ποια κριτήρια θα αποφασίζουν οι μηχανές αναζήτησης για τη διαγραφή αποτελεσμάτων αναζήτησης;", η ομάδα εργασίας του άρθρου 29, εξέδωσε ένα σχετικό έγγραφο:

GUIDELINES ON THE IMPLEMENTATION OF THE COURT OF JUSTICE OF THE EUROPEAN UNION JUDGMENT ON “GOOGLE SPAIN AND INC V. AGENCIA ESPAÑOLA DE PROTECCIÓN DE DATOS (AEPD) AND MARIO COSTEJA GONZÁLEZ” C-131/12

Σε αυτό περιλαμβάνονται μια λίστα κριτηρίων, με βάση τα οποία θα πρέπει να γίνεται η αξιολόγηση των αιτημάτων διαγραφής. Εν περιλήψει, τα κριτήρια είναι τα εξής:

1. Το αποτέλεσμα αναζήτησης αφορά φυσικό πρόσωπο, δηλ. άτομο; Και το αποτέλεσμα αναζήτησης εμφανίζεται με βάση το όνομα του υποκειμένου των δεδομένων; 
2. το υποκείμενο των δεδομένων διαδραματίζει ρόλο στη δημόσια ζωή; Είναι δημόσιο πρόσωπο; 
3. Το υποκείμενο των δεδομένων είναι ανήλικος; 
4. Τα δεδομένα είναι ακριβή; 
5. Τα δεδομένα είναι συναφή κι όχι περισσότερα από όσα χρειάζονται; 
6. Αφορούν την επαγγελματική ζωή του υποκειμένου; 
7. Το αποτέλεσμα της αναζήτησης συνδέεται με πληροφορίες που φέρεται να συνιστούν ρητορική μίσους/συκοφαντία/δυσφήμιση ή ανάλογα αδικήματα στον τομέα της έκφρασης κατά του προσφεύγοντος; 
8. Τα δεδομένα αντικατοπτρίζουν προσωπική γνώμη ή φαίνεται να είναι επιβεβαιωμένο γεγονός; 
9. Είναι ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα; 
10. Είναι τα δεδομένα επικαιροποιημένα; Τα στοιχεία διατίθενται για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από όσο απαιτείται για τον επιδιωκόμενο σκοπό; 
11. Η δημοσιοποίηση των δεδομένων έχει δυσανάλογες αρνητικές επιπτώσεις για την ιδιωτική ζωή του υποκειμένου των δεδομένων; 
12. Το αποτέλεσμα της αναζήτησης συνδέεται με πληροφορίες που θέτουν το υποκείμενο των δεδομένων σε κίνδυνο; 
13. Ποιο είναι το περικείμενο μέσα στο οποίο δημοσιεύτηκαν τα δεδομένα; Δημοσιοποιήθηκαν τα δεδομένα αυτά από το ίδιο το υποκείμενο; Θα μπορούσε να υπάρξει εύλογη προσδοκία από το υποκείμενο ότι τα δεδομένα θα δημοσιοποιηθούν; 
14. Το αρχικό κείμενο έχει δημοσιευθεί στο πλαίσιο δημοσιογραφικών σκοπών; 
15. Ο εκδότης των δεδομένων έχει τη νομική δύναμη ή τη νομική υποχρέωση να καθιστά τα δεδομένα διαθέσιμα στο κοινό; 
16. Τα δεδομένα αφορούν σε ποινικό αδίκημα;

Στην Ελλάδα, η Αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα έχει εκδώσει τρεις σημαντικές αποφάσεις στο θέμα αυτό. Δείτε σχετικά: https://www.lawspot.gr/nomika-blogs/vasilis-karkatzoynis/dikaioma-sti-lithi-3-simantikes-apofaseis-tis-apdph-gia-tin