ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Παυλίδου Κυριακή
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΑΠΘ
Τομέας Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας του Δικαίου
kir.pav@hotmail.com



1 ) Ορισμός Διαδικτυακής απάτης.

Ως απάτη στο διαδίκτυο νοείται η απάτη που τελείται στο ψηφιακό περιβάλλον και η οποία διακρίνεται από την απάτη με ηλεκτρονικό υπολογιστή (η/υ), του 386Α Π.Κ., κατά το ότι ο υπολογιστής είναι το βοηθητικό μέσο τέλεσης της πράξης. Γενικά η έννοια της διαδικτυακής απάτης αναφέρεται σε κάθε τρόπο, σχέδιο ή ενέργεια με τους οποίους μπορεί να εμφανιστεί αυτή στο χώρο του διαδικτύου, χρησιμοποιώντας ένα ή περισσότερα μέσα του κυβερνοχώρου, ήτοι ιστοσελίδες, χώρους ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων, παράθυρα ανοιχτών (online) συνομιλιών των χρηστών. Και όλα αυτά μέσα στον αποκαλούμενο «χρόνο Ίντερνετ», που σημαίνει ότι τα πράγματα περνάνε σε μια άλλη διάσταση και κινούνται σε ένα τελείως διαφορετικό χωροχρόνο από τον πραγματικό, κάνοντας έτσι πιο πιθανές τις περιπτώσεις απάτης κάτω από τις ειδικές συνθήκες με τις οποίες είναι γνωστό, αλλά και ελκυστικό το διαδίκτυο.


2 ) Κύριες μορφές Διαδικτυακής απάτης

Αν γίνει δεκτό ότι στο χώρο του διαδικτύου οριοθετείται από ένα σημείο και μετά η εγκληματικότητα και κατά συνέπεια μπορεί να γίνει λόγος τόσο για διεθνές όσο και για εθνικό επίπεδο εμφάνισης του φαινομένου, τότε οι κύριες μορφές απάτης στο διαδίκτυο είναι σε μεν α) παγκόσμια κλίμακα, οι δημοπρασίες, οι προσφορές επαγγελματικής ή περιπτώσεις “Work-at-home” απασχόλησης, η υποκλοπή ταυτότητας, οι απάτες με πιστωτικές κάρτες, η απάτη μεταφοράς Νιγηριανών Κεφαλαίων ή προκαταβολή ή επονομαζόμενη «Απάτη 419», καθώς και η κλήρωση και ψεύτικη προειδοποίηση ιού (Virus hoax email) ۠ σε δε β) εθνική κλίμακα είναι η τακτική “Ψαρέματος” (Phising), η “Παραπλάνηση” (Pharming), η αποστολή ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων (Spam/Spim), η αποστολή πλαστών μηνυμάτων εύρεσης εργασίας στο Διαδίκτυο (Scam), η μη ενδεδειγμένη διατήρηση ιστοσελίδας blog [1] από ανηλίκους και η γνωστοποίηση προσωπικών δεδομένων από κάτοχο μεγάλου αριθμού blog, και τέλος ο διαδικτυακός τζόγος και οι κίνδυνοι στη διαδικασία λήψης αρχείων στον προσωπικό υπολογιστή (personal computer, p/c) από διακομιστή κατά τη διαδικασία του “downloading”.
Ειδικότερα ως διαδικτυακές απάτες μπορούν να αναφερθούν και οι εξής περιπτώσεις:
o Η εσκεμμένη παραπληροφόρηση για προϊόντα hardware & software που αγοράζονται online. Επίσης οι αγορές online που δεν παραδίδονται ποτέ.
o Οι απάτες πρόσβασης στο διαδίκτυο, όπου άγνωστοι ISPs χρεώνουν λανθασμένα τους χρήστες για υπηρεσίες που ποτέ δεν είχαν ζητηθεί.
o Οι υπέρογκες χρεώσεις σε τηλεφωνικούς λογαριασμούς ή σε πιστωτικές κάρτες, για υπηρεσίες που ποτέ δεν ζητήθηκαν ή είχαν παρουσιαστεί ότι παρέχονται δωρεάν.
o Τα συστήματα εργασίας στο σπίτι που υπόσχονται ιδιαίτερα αυξημένες πωλήσεις και κέρδη.
o Οι προκαταβολές για δάνεια με πολύ μικρό επιτόκιο, όπου τα θύματα εξαπατούνται στο να πληρώσουν προκαταβολικά χρεώσεις, και τα οποία τελικά δεν υλοποιούνται.
Βέβαια τα δεδομένα όσον αφορά τις μορφές αυτές της απάτης στο internet, αλλάζουν συνεχώς και έτσι κάποιες περιπτώσεις που κατά τη διεξαγωγή των ερευνών δεν κατατάσσονται σε εκείνες με τη μεγαλύτερη συχνότητα τέλεσης στα γεωγραφικά όρια μιας δεδομένης χώρας, ενδέχεται σήμερα να εντάσσονται. Συνεπώς, ο διαχωρισμός σε απάτες που εμφανίζονται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο είναι μάλλον αμφισβητούμενος και τίθεται συνεχώς υπό κριτική σκέψη, καθώς εκτός των άλλων ανακύπτουν και ζητήματα δικαιοδοσίας στο Διαδίκτυο ή τόπου τέλεσης της απάτης, τα οποία εξετάζονται ως ένα βαθμό παρακάτω. Εν προκειμένω μια τέτοια τακτική παρουσίασης των μορφών απάτης δεν ακολουθείται, αλλά προτιμάται η εξέταση των μορφών αυτών ως μεμονωμένων αρχικά και ακολούθως υπό τις ευρύτερες κατηγορίες διαδικτυακής απάτης στις οποίες εντάσσονται.

i) Δημοπρασίες και λιανικές πωλήσεις.
Μια πρώτη περίπτωση απάτης στο Διαδίκτυο αφορά τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες, οπού τα αντικείμενα που αγοράζονται δεν παραδίδονται ή τα αντικείμενα που δημοπρατούνται περιγράφονται παραπλανητικά. Συχνές είναι επίσης οι περιπτώσεις, όπου ή υπάρχει εσκεμμένη παραπληροφόρηση σχετικά με προϊόντα που αγοράζονται online ή πάλι δεν παραδίδονται.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εμπορικών Συναλλαγών των Η.Π.Α. (Federal Trade Commission) και του Κέντρου Ελέγχου Απάτης στο Διαδίκτυο (Internet Fraud Watch), οι δόλιες ενέργειες που εντοπίζονται στα site με δημοπρασίες, είναι οι πιο συχνά αναφερόμενες μορφές απάτης στο διαδίκτυο με ποσοστό 42% επί το σύνολο των καταγγελιών. Στις απάτες αυτής της μορφής τα εν λόγω, σε δημοπρασία site, τυπικά προασπίζονται ότι προσφέρουν αντικείμενα υψηλής αξίας, που κυμαίνονται από ρολόγια μεγάλης αγοραστικής αξίας μέχρι συλλεκτικά παιχνίδια και προτρέπουν τον χρήστη να αγοράσει τα αντικείμενα αυτά, τα οποία, όμως, άλλοτε δεν παραδίδονται καθόλου ή παραδίδονται πλαστά αντί αυτών.

ii) Προσφορές επαγγελματικής απασχόλησης/ Περιπτώσεις “Work-at-home” απασχόλησης.
Στην περίπτωση της απάτης αυτής γίνεται χρήση του διαδικτύου για να διαφημιστούν επιχειρηματικές ευκαιρίες που θα επιτρέψουν στους ενδιαφερόμενους να προσκομίσουν υπέρογκα συνήθως ποσά μηνιαίως σε επιχειρήσεις “work-at-home”, δηλαδή, με τη δυνατότητα εργασίας στο σπίτι. Οι επιχειρήσεις αυτές συνήθως απαιτούν από τους φερέλπιδες ενδιαφερομένους να εισφέρουν ποσά που ξεκινούν από 35$ (περίπου 28 ευρώ) και φθάνουν μέχρι και εκατοντάδες δολάρια, ενώ παράλληλα ο εξοπλισμός ή οι πληροφορίες που χρειάζονται προκειμένου να στηθεί και να μετατραπεί από εν δυνάμει σε βιώσιμη μια τέτοια επιχείρηση, δεν παρέχονται σε καμία περίπτωση. Όσον αφορά τη δεδομένη απάτη, αυτή παρουσιάζει στοιχεία όμοια με την απάτη του «scam» , δηλαδή των πλαστών μηνυμάτων εύρεσης εργασίας στο Διαδίκτυο, όπως εξετάζεται στα επόμενα.

iii) Υποκλοπή ταυτότητας.
Ορισμένες απάτες που λαμβάνουν χώρα στο Διαδίκτυο και παρουσιάζονται όλο και συχνότερα αφορούν την υποκλοπή ταυτότητας των χρηστών και την παράνομη απόσπαση και χρήση των προσωπικών τους δεδομένων με τρόπο που μπορεί να σχετίζεται με παραπλάνηση ή με εξαπάτηση με απώτερο οικονομικό όφελος. Στην ενότητα της υποκλοπής της ταυτότητα μπορούν να ενταχθούν πιο ειδικές κατηγορίες ηλεκτρονική απάτης στο Διαδίκτυο, όπως είναι η λεγόμενη τακτική ψαρέματος (phising), ή η απάτη με pharming, που αναλύονται παρακάτω.

iv) Απάτες με πιστωτικές κάρτες.
Στις απάτες με πιστωτικές κάρτες ενδέχεται να γίνονται στους χρήστες ψευδείς προσφορές για απόκτηση πιστωτικών καρτών με πολύ μικρό επιτόκιο, πάλι μέσω προ-πληρωμής. Μια άλλη ,όμως, απάτη που αφορά εξίσου τις πιστωτικές κάρτες έχει να κάνει και με τη χρήση των πιστωτικών καρτών συνήθως στις δημοπρασίες, που αναφέρθηκαν παραπάνω. Συγκεκριμένα περιλαμβάνουν τη χρήση αριθμών πιστωτικών καρτών που αποκτήθηκαν παράνομα προκειμένου να παραγγελθούν προϊόντα ή να παραχθούν υπηρεσίες online.
Στην τελευταία αυτή περίπτωση το σκηνικό στήνεται ως εξής: ο υποψήφιος πελάτης έρχεται σε επικοινωνία με τον εμφανιζόμενο ως πωλητή και ο πωλητής με τη σειρά του υπόσχεται να παραδώσει στον ενδιαφερόμενο το αντικείμενο που τον ενδιαφέρει χωρίς να χρειάζεται ο αγοραστής να πληρώσει τίποτα από πριν. Σε περίπτωση που ο αγοραστής συμφωνήσει, ο πωλητής (χωρίς τη γνώση του καταναλωτή) χρησιμοποιεί το αληθινό όνομα αυτού του ίδιου καταναλωτή μαζί με τον αριθμό μιας πιστωτικής κάρτας που απέσπασε παράνομα από κάποιο άλλο πρόσωπο, με σκοπό να αγοράσει ένα αντικείμενο από ένα καθ’όλα νόμιμο website. Πρόκειται, δηλαδή, με μια πιο προσεκτική ματιά για μια ανάμειξη περισσοτέρων μορφών διαδικτυακής απάτης που ,όμως, καταλήγουμε να εξετάζουμε ως αυτοτελή περίπτωση. Μόλις δε αυτό το website, που αναφέρθηκε τελευταίο, παραδώσει το αντικείμενο στον αγοραστή, τότε αυτός με τη σειρά του πιστεύοντας ότι η συναλλαγή είναι νόμιμη, εξουσιοδοτεί την πιστωτική του κάρτα να χρεωθεί προς όφελος του πωλητή ή στέλνει κατευθείαν τα χρήματα στον πωλητή.
Ως εκ τούτου εμφανίζονται να υπάρχουν δυο θύματα της τελεσθείσης απάτης: η πρωτότυπη μεγάλης κλίμακας εμπορική επιχείρηση που εκθέτει και online τα προϊόντά της και η οποία παρέδωσε το αντικείμενο βασιζόμενη στην πιστωτική κάρτα που χρησιμοποιήθηκε παράνομα και ο καταναλωτής που απέστειλε κανονικά τα χρήματά του αφότου έλαβε το προϊόν που ο πωλητής δήθεν παρήγγειλε από την εταιρεία. Στο μεταξύ ο ίδιος πωλητής που ουσιαστικά μεσολάβησε έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει τα χρήματα, που δόλια απεκόμισε, σε τραπεζικούς λογαριασμούς πέρα από τη δυνατή ευχέρεια τόσο της εταιρίας όσο και του καταναλωτή. Κατά συνέπεια ο αγοραστής καλείται κατ’ επιλογή του συνήθως, εφόσον αγόρασε με ψεύτικες πιστωτικές κάρτες, είτε να επιστρέψει το προϊόν, είτε να πληρώσει εκ των υστέρων.

v) Απάτη μεταφοράς Νιγηριανών Κεφαλαίων ή προκαταβολή ή επονομαζόμενη «Απάτη 419».
H απάτη της λεγόμενης μεταφοράς Νιγηριανών Κεφαλαίων( Nigerian advance fee fraud), γνωστή διεθνώς και ως «απάτη 419» από το αντίστοιχο άρθρο του Νιγηριανού Ποινικού Κώδικα, ανήκει στις ευρύτερες απάτες "προκαταβολής φόρων", όπου βασική αρχή είναι το να πειστεί το υποψήφιο θύμα ότι προ-πληρώνοντας ένα μικρό ποσό εξασφαλίζει ένα άλλο πολύ μεγαλύτερο, χωρίς να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες.
Ειδικότερα η απάτη αυτή συνίσταται στην αποστολή αυτόκλητων επιστολών και ηλεκτρονικών μηνυμάτων που προσφέρουν στον παραλήπτη μια γενναία αμοιβή για να βοηθήσουν τον αποστολέα του μηνύματος στη μεταφορά τεράστιων χρηματικών ποσών, συνήθως σε δολάρια Η.Π.Α., τα οποία ο αποστολέας ισχυρίζεται ότι προέρχονται ενδεικτικά από κέρδη επιχειρήσεων, συσσωρευμένα μερίδια, αδιάθετα κρατικά κεφάλαια έως και αδήλωτα κεφάλαια ατόμων που έχουν πεθάνει.
Οι «εγκέφαλοι» της απάτης αποσκοπούν στο να αποσπάσουν τα τραπεζικά στοιχεία των θυμάτων. Οι συναλλαγές συνήθως προβλέπουν ότι ο παραλήπτης της επιστολής ή του ηλεκτρονικού μηνύματος (email) πρέπει να καταβάλει κάποιου είδους αμοιβή, φόρο ή μερίδιο για να ολοκληρωθεί η συμφωνία -αυτή είναι και η λεγόμενη προκαταβολή- ۠ τα χρήματα αυτά, ωστόσο, στη συνέχεια χάνονται.
Μια πρόσφατη μορφή αυτής της απάτης είναι να πειστεί ο παραλήπτης ότι τα χρήματα είναι έτοιμα να μεταφερθούν, παροτρύνοντάς τον να επισκεφτεί μια πλαστή ιστοσελίδα τραπέζης και να ελέγξει έναν συγκεκριμένο λογαριασμό που εμφανίζει πιστωτικό υπόλοιπο δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων, χωρίς, όμως, τα χρήματα αυτά να υπάρχουν, ενώ σε άλλη περίπτωση συνηθίζεται να χρησιμοποιούνται τα στοιχεία των παραληπτών σε διαφορετικές μορφές απάτης.[2]
Οι περισσότεροι άνθρωποι, συνήθως, είναι σκεπτικοί απέναντι σε τέτοιες προσφορές ή ‘‘ευκαιρίες’’, ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις ανθρώπων που καταλήγουν θύματα της συγκεκριμένης μορφής απάτης.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 90 η απάτη μεταφοράς Νιγηριανών Κεφαλαίων έχει αναδειχθεί σε μια από τις πιο επικερδείς και πιο δημοφιλείς πλέον μορφές απάτης που χρησιμοποιούν ως μέσο τις υπηρεσίες του διαδικτύου, ενώ πιστεύεται ότι σήμερα περισσότεροι από 10.000.000 χρήστες του Διαδικτύου έχουν δεχθεί μηνύματα προσέλκυσης στην απάτη, ενώ ένα ποσοστό 5% από αυτούς , περίπου δηλαδή 500.000 άνθρωποι, έχουν προχωρήσει σε περαιτέρω επαφές. Σύμφωνα δε με μια νέα μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ από το National Consumers League και δημοσιεύθηκε από το BBC, το 94% των χρηστών Internet που απάντησαν στην έρευνα δήλωσαν ότι έχουν λάβει μηνύματα, τα οποία είτε προσέφεραν οικονομικές υπηρεσίες, είτε προωθούσαν αμφιλεγόμενα συστήματα εύκολου κέρδους, είτε σύστηναν την αγορά κάποιων συγκεκριμένων μετοχών προερχόμενων από το εξωτερικό.

vi) Κλήρωση.
Πρόκειται για επιστολές ή ηλεκτρονικά μηνύματα που αναφέρουν ότι ο παραλήπτης κέρδισε ένα βραβείο σε μια κλήρωση και προκειμένου να αποκτήσει τα χρήματα αυτά ο παραλήπτης πρέπει να απαντήσει. Το φαινόμενο αυτό είναι πολύ συχνό στο διαδίκτυο και τέτοια ηλεκτρονικά μηνύματα είτε βρίσκονται πλέον σε μόνιμη βάση σε sites που έχουν συνήθως μεγάλη επισκεψιμότητα χρηστών είτε εμφανίζονται ως ‘pop-up’ ιστοσελίδες, ενώ ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται γίνεται όλο και πιο επίμονος και επιτηδευμένος (έντονη χρωματική «επένδυση» των ηλεκτρονικών μηνυμάτων, χρήση διαφόρων -ελκυστικών στο ανθρώπινο μάτι- “εφέ”, τονισμένα σημεία στίξης, εύληπτη, φορτική και συγκινησιακή χρήση της γλώσσας, παραπλανητική εκφορά λέξεων, διαρκής επανάληψη εμφάνισης του μηνύματος ακόμα και σε αξιόπιστες και προσφιλείς ως προς τον χρήστη ιστοσελίδες, συνήθεια, σταδιακή απενοχοποίηση και μειωμένη καχυποψία σε παραπλήσια φαινόμενα ).
Από τη στιγμή δε που απαντήσει κάποιος χρήστης, ζητούνται από αυτόν τα στοιχεία του τραπεζικού του λογαριασμού προκειμένου να μπορέσουν να μεταφερθούν τα χρήματα, ενώ ενδέχεται επίσης ο παραλήπτης να πρέπει να καταβάλει κάποιο τέλος διεκπεραίωσης. Ακολούθως τα χρήματα αυτά, αν καταβληθούν, δεν επιστρέφονται, και τα στοιχεία που γνωστοποιεί ο παραλήπτης ίσως χρησιμοποιηθούν και σε άλλες μορφές απάτης.

vii) Ψεύτικη προειδοποίηση ιού (Virus hoax email)
Η τελευταία αυτή περίπτωση, αν και δεν παραπέμπει εκ πρώτης όψεως σε μια από τις μορφές απάτης που εμφανίζονται στο χώρο του διαδικτύου, ωστόσο αντιμετωπίζεται ως τέτοια. Αναφέρεται κυρίως στις ηλεκτρονικές εκείνες ειδοποιήσεις σχετικά με ιούς, οι οποίες ,εντούτοις, είναι φάρσες και έχουν συνήθως ως στόχο να προκαλέσουν ανησυχία, εκνευρισμό και να ενοχλήσουν τους παραλήπτες αυτών των προσωρινών μηνυμάτων.
Οι προειδοποιήσεις αυτές υπάρχει σαφώς η πιθανότητα να είναι πραγματικές, ωστόσο, πρέπει πάντα να διασταυρώνονται από τον χρήστη στην ιστοσελίδα κάποιου έγκυρου προγράμματος anti-virus, λ.χ. της NOD, της Norton, της McAfee, της Sophos, της Symantec κ.ά., προτού να προβεί σε κάποια πράξη.


3 ) Ευρύτερες μορφές Διαδικτυακής απάτης

Στα προηγούμενα αναφέρθηκαν συγκεκριμένες και εξειδικευμένες περιπτώσεις απάτης στο ψηφιακό περιβάλλον σύμφωνα με πορίσματα ερευνών που σχετίζονται με τη συχνότητα εμφάνισής τους στο χώρο του διαδικτύου. Οι περιπτώσεις, όμως, αυτές είναι δυνατό να εξετασθούν και υπό τις ευρύτερες κατηγορίες στις οποίες εμπίπτουν.
Συγκεκριμένα η Microsoft δημοσίευσε πρόσφατα άρθρο που αναφέρεται σε αυτές τις γενικευμένες μορφές ηλεκτρονικής απάτης στον κυβερνοχώρο, μέσα στις οποίες παρατηρείται ότι ανήκουν πολλές από τις περιπτώσεις απάτης που εξετάστηκαν μεμονωμένα παραπάνω, και είναι ονομαστικά οι :
• Phising – Τακτική “Ψαρέματος”.
• Pharming - “Παραπλάνηση”.
• Αποστολή ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων–Spam/Spim.
• Πλαστά μηνύματα εύρεσης εργασίας στο Διαδίκτυο–Scam.
• Mη ενδεδειγμένη διατήρηση ιστοσελίδας blog από ανηλίκους – γνωστοποίηση προσωπικών δεδομένων από κάτοχο blogspot.
• Διαδικτυακός τζόγος.
• Κίνδυνοι στη διαδικασία λήψης αρχείων στο p/c από ξένο διακομιστή - διαδικασία “downloading”.

i) a) Phishing – Τακτική “Ψαρέματος”.
Μια διαδεδομένη μορφή απάτης στο Διαδίκτυο είναι η λεγόμενη τακτική ‘‘Ψαρέματος’’, κατά αγγλική ορολογία ‘‘Phishing’’, η οποία εμφανίζεται αρχικά με την αποστολή ανεπιθύμητων και ενοχλητικών ηλεκτρονικών μηνυμάτων, και με απώτερο στόχο να προχωρήσει στην κλοπή των αριθμών πιστωτικών καρτών, των κωδικών πρόσβασης, των πληροφοριών λογαριασμών ή άλλων προσωπικών δεδομένων. O εντοπισμός τέτοιων μηνυμάτων γίνεται μέσα από στρατηγική εξαπάτησης που έχει σχεδιαστεί για την υποκλοπή της ταυτότητας του χρήστη. Οι επιτήδειοι της ηλεκτρονικής απάτης πλησιάζουν με ψεύτικα προσχήματα και προσπαθούν να πείσουν τον χρήστη να κοινοποιήσει σημαντικές προσωπικές πληροφορίες, όπως αριθμούς πιστωτικών καρτών, κωδικούς πρόσβασης (passwords) ή δεδομένα προσωπικών λογαριασμών του. Οι απάτες “ψαρέματος” μπορεί να γίνονται επίσης είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω τηλεφώνου, και να διακινούνται κατόπιν μέσω ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων, pop-up windows ή άμεσων μηνυμάτων (instant messaging).[3]
Σε τέτοια αναδυόμενα παράθυρα (“pop-up windows”) είναι επισφαλές να εισάγει ο χρήστης προσωπικές ή οικονομικές πληροφορίες του, ενώ μια κοινή τεχνική “ψαρέματος” γίνεται με το άνοιγμα ενός τέτοιου ψεύτικου αναδυόμενου παραθύρου και την ενεργοποίηση του ηλεκτρονικού μηνύματος που περιέχει, οπότε πλέον η πιστοποίηση ασφαλείας είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί.
Προκειμένου δε να διαπιστωθεί εάν μια τοποθεσία Web προσφέρει την ποθητή ασφάλεια και προστασία των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων του χρήστη, η εμφάνιση του εικονιδίου με το κίτρινο λουκέτο στα εν λόγω site αποτελεί ένα σημάδι, καθώς το κλειστό λουκέτο υποδεικνύει πως η τοποθεσία Web χρησιμοποιεί κρυπτογράφηση για την προστασία των ευαίσθητων προσωπικών πληροφοριών που εισάγονται (όπως ο αριθμός της πιστωτικής κάρτας ή άλλη πληροφορία ταυτοποίησης). Το εικονίδιο, ωστόσο, με το κίτρινο λουκέτο μπορεί να είναι ψεύτικο και για να σιγουρευτεί η γνησιότητά του χρειάζεται διπλοπάτημα για να διαπιστωθεί στη συνέχεια το πιστοποιητικό ασφαλείας της τοποθεσίας, ενώ το όνομα που ακολουθεί το "issued to" (εκδόθηκε για […] ), θα πρέπει να αντιστοιχεί με το όνομα της τοποθεσίας. Σε περίπτωση που το όνομα διαφέρει, πιθανόν να πρόκειται για ψεύτικη τοποθεσία, γνωστή και ως "spoofed" (πλαστή) τοποθεσία.

b) Phishing mules.
Μόλις οι εγκέφαλοι της απάτης συγκεντρώσουν τα οικονομικά στοιχεία διαφόρων ατόμων μέσω phishing, είναι σε θέση να τα καταχραστούν και να υποκλέψουν χρήματα από τους λογαριασμούς των προσώπων αυτών. Προκειμένου να καλύψουν, όμως, τα ίχνη τους, αναθέτουν σε ανυποψίαστα, ως προς τη φύση της απάτης, άτομα, τα οποία είναι γνωστά με τον όρο «mules», να παίξουν το ρόλο μεσολαβητών. Οι μεσάζοντες αυτοί δημοσιεύουν κυρίως διάφορες δελεαστικές αγγελίες εργασίας στο διαδίκτυο, με τις οποίες υπόσχονται στους ενδιαφερόμενους ότι θα κερδίσουν χρήματα με σχετικά γρήγορο τρόπο, καταβάλλοντας λίγη προσπάθεια.
Οι τραπεζικοί λογαριασμοί των επονομαζόμενων «mules», χρησιμοποιούνται για την παραλαβή εμβασμάτων από τους «εκτεθειμένους» λογαριασμούς των υποψήφιων θυμάτων εξαπάτησης, για τους οποίους έχει γίνει περισυλλογή προσωπικών στοιχείων και δεδομένων. Στη συνέχεια , ζητείται από τους “mules” να αποσύρουν τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν στους λογαριασμούς τους, αφαιρώντας, όμως, το ποσοστό που θα λάβουν καλόπιστα ως προμήθεια, και κατόπιν να τα αποστείλουν σε μετρητά -χρησιμοποιώντας συνήθως κάποια υπηρεσία διεθνών εμβασμάτων- στους «εγκέφαλους» της απάτης, οι οποίοι διατηρούν παράλληλα με τον τρόπο αυτό και την ανωνυμία τους.

ii) Pharming - “Παραπλάνηση”.
Στην απάτη με παραπλάνηση έχουμε συνήθως ανακατεύθυνση του διακομιστή (browser) σε ψεύτικες ιστοσελίδες. Η κινητικότητα του χρήστη στο χώρο του διαδικτύου, ανακατευθύνεται, δηλαδή, από μία τοποθεσία σε μία άλλη, πανομοιότυπη. Ιστοσελίδες τραπεζών ή αντίστοιχων οικονομικών οργανισμών είναι συχνά στόχοι τέτοιων ενεργειών, κατά τις οποίες γίνεται προσπάθεια να αποσπαστούν προσωπικά δεδομένα, με σκοπό να βρουν πρόσβαση στον τραπεζικό λογαριασμό χρηστών ή να κλέψουν την ταυτότητά τους ή ακόμα να διαπράξουν κάποια άλλου είδους απάτη εξ’ ονόματος των χρηστών αυτών. Η απάτη στην περίπτωση αυτή έγκειται στο ότι ενδέχεται οι χρήστες να παραπλανηθούν και να καταχωρίσουν το όνομα χρήστη και τον κωδικό χρήστη στη βάση δεδομένων της πλαστής ιστοσελίδας.
Το pharming (παραπλάνηση), πιθανόν να θυμίζει τις απάτες “ψαρέματος” από ηλεκτρονικά μηνύματα, που αναπτύχθηκαν παραπάνω, όμως η παραπλάνηση γίνεται με πιο δόλια μέσα, αφού ο χρήστης μπορεί να κατευθυνθεί σε μία ψεύτικη ιστοσελίδα χωρίς να το γνωρίζει.

iii) Αποστολή ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων–Spam/Spim.
Η απάτη αυτής τις ευρύτατα διαδεδομένης μορφής, το λεγόμενο spam [4], αφορά τις περιπτώσεις αποστολής μεγάλων ποσοτήτων ανεπιθύμητων ηλεκτρονικών μηνυμάτων, με μεγάλη συνήθως συχνότητα και σε μεγάλο αριθμό παραληπτών-κατόχων ηλεκτρονικής θυρίδας διαφόρων υπηρεσιών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Το spam, όπου γίνεται λόγος, αφορά κυρίως email spam ˙ έχουν εμφανιστεί, ωστόσο, και περιπτώσεις λήψης ανεπιθύμητων άμεσων μηνυμάτων στις πρόσθετες υπηρεσίες που προσφέρουν τα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία ( Instant messaging, Messenger, IRC κ.ά). Οι περιπτώσεις αυτές συχνά αναφέρονται ως "spim", και τα άμεσα μηνύματα μπορεί να προέρχονται ακόμη και από κάποιον παντελώς άγνωστο ως προς τον παραλήπτη, καθώς επίσης να περιέχουν και επικίνδυνους ιούς.
Το spam χαρακτηρίζεται ως ανεπιθύμητη αλληλογραφία, καθότι ο αποστολέας δεν έχει προβεί σε συνειδητή έναρξη της αλληλογραφίας αυτής με τον αποστολέα των εν λόγω μηνυμάτων, ενώ επίσης μπορεί να καταλήξει και σε φαινόμενο τελούμενο κατ’επανάληψη υπό την ίδια μορφή ή με αλαφρά αλλαγμένο περιεχόμενο.
Στην περίπτωση μάλιστα που τα email αυτά έχουν τη μορφή ενημερωτικών ή διαφημιστικών μηνυμάτων για προϊόντα ή υπηρεσίες με σκοπό την επίτευξη πωλήσεων, όπως συναντάται συνήθως στην πράξη, αυτά φτάνουν στο γραμματοκιβώτιο του χρήστη χωρίς να έχει προηγηθεί εκδήλωση ενδιαφέροντος για περαιτέρω πληροφόρηση και συστηματική ενημέρωση. Είναι πιθανό δε, πέρα από την προφανή δυσαρέσκεια που προκαλείται στον αποδέκτη του μηνύματος, να εσωκλείεται περιεχόμενο που να οδηγεί στην εξαπάτηση του χρήστη ή που να είναι ικανό να μολύνει τον υπολογιστή του λήπτη με ιό ή άλλο κακόβουλο λογισμικό.

iv) Πλαστά μηνύματα εύρεσης εργασίας στο Διαδίκτυο–Scam.
Στην κατηγορία αυτής της απάτης, όπου εντοπίζονται πρακτικές που εξετάσθηκαν και αυτοτελώς παραπάνω, ανήκουν γενικά οι περιπτώσεις εκείνες που αφορούν ψεύτικες ευκαιρίες απασχόλησης και δημιουργία παράνομων γραφείων εύρεσης εργασίας.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η εγκληματική δραστηριότητα εντοπίζεται αρχικά στη δημιουργία ψεύτικων αγγελιών για ανύπαρκτες θέσεις εργασίας που μοιάζουν με αληθινές και οι οποίες δημοσιεύονται σε νόμιμες, αξιόπιστες και γνωστές προς τον χρήστη ιστοσελίδες εύρεσης εργασίας με απώτερο σκοπό την απόσπαση πληροφοριών και προσωπικών δεδομένων (περίπτωση phishing) , ενώ κατόπιν και αφότου περάσουν μερικές μέρες παύουν να υπάρχουν πλέον.
Αναφορικά με τα παράνομα γραφεία ευρέσεως εργασίας που διατηρούνται στο internet, η δράση τους εκτείνεται από τη σάρωση προσωπικών ιστοσελίδων και τη δημοσίευση ανακοινώσεων σε δημόσιες ιστοσελίδες μέχρι την εμφάνιση των παραπάνω γραφείων ευρέσεως εργασίας και την αποστολή ανεπιθύμητης αλληλογραφίας σε πιθανούς υποψήφιους που διαθέτουν είτε νόμιμα γραφεία ευρέσεως εργασίας είτε προσφέρουν υπαρκτές θέσεις απασχόλησης.

v) Διαδικτυακός τζόγος.
Το διαδίκτυο προσφέρει εκτός των άλλων και πολλές δραστηριότητες ψυχαγωγίας, όπως είναι τα διαδικτυακά παιχνίδια , των οποίων η χρήση από ανηλίκους είναι νόμιμη, χωρίς ,ωστόσο, να συμπεριλαμβάνονται τα τυχερά παιχνίδια. Οι κυριότερες διαφορές ανάμεσα στις τοποθεσίες παιχνιδιών και τις τοποθεσίες τυχερών παιχνιδιών είναι οι εξής:
- Οι τοποθεσίες παιχνιδιών συνήθως περιέχουν παιχνίδια με κάρτες, πίνακες, λέξεις, arcade ή παζλ, με αυτόματη παρακολούθηση και προβολή του σκορ.
- Δεν γίνεται ανταλλαγή χρημάτων, αληθινών ή ψεύτικων. Οι τοποθεσίες τυχερών παιχνιδιών μπορούν να περιέχουν σενάρια, στα οποία οι άνθρωποι κερδίζουν ή χάνουν κάποιο τεχνητό νόμισμα. Αντίθετα οι τοποθεσίες διαδικτυακού τζόγου συνήθως αφορούν το κέρδος ή την απώλεια αληθινών χρημάτων.
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι η συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια στο χώρο του διαδικτύου από ανηλίκους εγκυμονεί πολλούς κινδύνους και ενδέχεται να γίνει μέσο εξαπάτησης των προσώπων αυτών.

vi) Κίνδυνοι στη διαδικασία λήψης αρχείων στο p/c από ξένο διακομιστή - διαδικασία “downloading”.
Στη διαδικασία λήψης αρχείων στον προσωπικό υπολογιστή του χρήστη, διαδικασία “downloading”, συμπεριλαμβάνεται η εγκατάσταση προγραμμάτων από CD, το άνοιγμα εικόνων ή η σύνδεση σε τοποθεσίες Web από ηλεκτρονικά μηνύματα, αντιγραφή εγγράφων Word ή λογιστικών φύλλων Excel από το δίκτυο της εταιρείας, η ενημέρωση λογισμικού που απαιτείται από το Διαδίκτυο ή η μεταφορά μουσικών αρχείων από έναν υπολογιστή στην άλλη άκρη του κόσμου.
Ωστόσο, αυτά τα αρχεία ενδέχεται να μην είναι αυτό που ανέμενε ο χρήστης που έκανε την λήψη, αλλά αντίθετα μπορεί να είναι εντελώς επικίνδυνα για τον η/υ, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να περιέχουν κακόβουλο λογισμικό ( malware) και είναι το λογισμικό το οποίο μπορεί να έχει βλαπτικές συνέπειες για τον υπολογιστή. Είναι πιθανόν επίσης τα αρχεία να περιέχουν ιούς, worm , προγράμματα υποκλοπής ή άλλα «ενοχλητικά» προγράμματα.
Αντιστοίχως η απελευθέρωση ενός ιού μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή δεδομένων του η/υ ή να επιτρέψει την πρόσβαση τρίτων σε αυτόν, στο δίκτυο και σε όλους τους υπολογιστές που είναι συνδεδεμένοι σε αυτό. Αυτό μπορεί να έχει καταστροφικό αντίκτυπο στην παραγωγική διαδικασία της εταιρείας στην οποία εργάζεται ο χρήστης και έχει κάνει επί τόπου λήψη των επιβλαβών αρχείων, ειδικά εάν ο ιός καταστρέψει σημαντικές πληροφορίες, όπως καταλόγους διευθύνσεων ή άλλες εμπιστευτικές πληροφορίες.
Οι πιο γνωστές δε μορφές προγραμμάτων υποκλοπής ενδέχεται να αλλάξουν τη συμπεριφορά του υπολογιστή, δηλαδή, να τον καθυστερούν υπερβολικά, ακόμη και να του προκαλέσουν βλάβη. Περισσότερο επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι τα προγράμματα υποκλοπής μπορούν να παρακολουθήσουν της συνήθειες περιήγησης, να αποσπάσουν κωδικούς πρόσβασης καθώς επίσης και να επιτρέψουν σε κάποιον εισβολέα να πάρει τον έλεγχο του υπολογιστή από τον οποίο έγινε η λήψη.
Κακόβουλο λογισμικό μπορεί να εγκατασταθεί στον υπολογιστή χωρίς να το γνωρίζει ο χρήστης ή χωρίς να συναινεί ή μπορεί να είναι ενσωματωμένο σε κάποιο πρόγραμμα που σκοπεύει ο χρήστης να κάνει λήψη από το διαδίκτυο, ενώ κάποια είδη κακόβουλου λογισμικού εξαπλώνονται ακόμα και όταν αποσταλούν ηλεκτρονικά μηνύματα από έναν "μολυσμένο" υπολογιστή σε κάθε ηλεκτρονική διεύθυνση που βρίσκουν.


4. Τόπος τέλεσης της απάτης μέσω Διαδικτύου – δικαιοδοσία στο Internet.

Τόπος τέλεσης του εγκλήματος της κοινής απάτης είναι τόσο ο τόπος όπου έλαβε χώρα η αξιόποινη συμπεριφορά, όσο και ο τόπος όπου επήλθε στον παθόντα η μείωση της περιουσιακής βλάβης, καθώς και ο τόπος όπου επήλθαν τα ενδιάμεσα αποτελέσματα της πράξης, δηλαδή η πλάνη και η περιουσιακή διάθεση ( άρθρο 16 Π.Κ., όπου ως «αποτέλεσμα» της πράξης εδώ νοούνται και τα ενδιάμεσα αποτελέσματα μέχρι το τελικό αποτέλεσμα της πράξης) [5]. Συνεπώς και η πλάνη παρά το ότι θεωρείται ‘‘άυλο’’ αποτέλεσμα, θεμελιώνει και αυτή- ως στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης- τον άδικο χαρακτήρα της απάτης. Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι ως τόπος τέλεσης σε περίπτωση κοινής απάτης είναι, για το σύνολο της απάτης, η Ελλάδα και αντιστοίχως εφαρμόζεται η ελληνική ποινική νομοθεσία (άρθρο 5 Π.Κ.). Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που διαπράχθηκε μέρος μόνο της απάτης, ή επήλθε μόνο ένα από τα αποτελέσματα της αξιόποινης συμπεριφοράς – η Ελλάδα, δηλαδή, είναι και πάλι ο τόπος τέλεσης της εγκληματικής δράσης.
Αναφορικά με την απάτη που τελείται στο Διαδίκτυο, ο τόπος τέλεσης θα προσδιοριστεί όπως και για την κοινή απάτη, καθώς για τη διαδικτυακή απάτη ισχύει η διάταξη της απάτης (386 Π.Κ.) και οι ρυθμίσεις που απορρέουν από την διάταξη αυτή. Κατά την ερμηνεία αυτή λοιπόν στην απάτη μέσω Διαδικτύου τόπος τέλεσης είναι η Ελλάδα για όλη την απάτη ακόμη κι αν πραγματώθηκε στον ελλαδικό χώρο μόνον μερικά η αξιόποινη αυτή πράξη. Έχουμε, δηλαδή, πραγμάτωση ορισμένου αποτελέσματος και αυτό είναι αρκετό για να γίνει εφαρμογή του άρθρου 5 του Ποινικού Κώδικα, για την αρχή της εδαφικότητας, καθώς σε καμία περίπτωση δεν διαδραματίζει κανένα ρόλο αν ο ‘‘παραγωγός’’ των επιβλαβών δεδομένων έχει ως έδρα του άλλη, εκτός της Ελλάδας, χώρα.
Η μόνη περίπτωση στην οποία η Ελλάδα δεν μπορεί να θεωρηθεί ως τόπος τέλεσης της απάτης μέσω Internet, είναι όταν η απάτη διαπράχθηκε στην αλλοδαπή εξ’ολοκλήρου και ο δράστης προσπόρισε ή σκόπευε να προσπορίσει το παράνομο περιουσιακό όφελος στην Ελλάδα. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η Ελλάδα δεν θεωρείται ως τόπος τέλεσης του εγκλήματος, διότι ο τελευταίος δεν ταυτίζεται με τον τόπο της πραγμάτωσης του εγκληματικού σκοπού, που εδώ είναι η ημεδαπή. Σε ένα τέτοιο σενάριο η Ελλάδα θα ήταν μόνο ο τόπος ουσιαστικής αποπεράτωσης του εγκλήματος, και ως εκ τούτου, κατά την ορθότερη άποψη, δεν λαμβάνεται υπόψη το στάδιο της ουσιαστικής αποπεράτωσης στα εγκλήματα με (διαφοροποιημένη) υπερχειλή υποκειμενική υπόσταση, δηλαδή, το στάδιο που διανύουν τα εγκλήματα αυτά από την τυπική ολοκλήρωσή τους μέχρι την πραγματική υλοποίηση του σκοπού, για τον οποίο έγινε το έγκλημα. Στην απάτη και αναλογικά στην απάτη μέσω διαδικτύου, που είναι τέτοιο έγκλημα υπερχειλούς υποκειμενικής υποστάσεως,, εφόσον ο νόμος θέλει δόλο σκοπού ως προς το στοιχείο του προσπορισμού παράνομου περιουσιακού οφέλους, δεν αποτελεί τόπο τέλεσης του εγκλήματος ο τόπος στον οποίο επήλθε ή επεδιώκετο να επέλθει το παράνομο περιουσιακό όφελος του δράστη της απάτης. Στην πρακτική αυτή προσιδιάζει περισσότερο η θεωρία του βαρύνοντος τόπου, η οποία εξετάζεται συνοπτικά πιο κάτω, και αποτελεί την κρατούσα θεωρία στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Στο σημείο αυτό κρίνεται, ωστόσο, σκόπιμο να αναφερθούν και οι υπόλοιπες θεωρίες που έχουν υποστηριχθεί σχετικά με τον τόπο τέλεσης της διαδικτυακής απάτης υπό ένα ευρύτερο πρίσμα εξέτασης της δικαιοδοσίας στο Internet. Επιγραμματικά οι θεωρίες που έχουν υποστηριχθεί είναι οι εξής :
- Η θεωρία του τόπου ενέργειας, σύμφωνα με την οποία ως τόπος τέλεσεως του αδικήματος θα πρέπει να θεωρηθεί ο τόπος όπου τελέσθηκε η ενέργεια που έτεινε στο άδικο αποτέλεσμα και αν η ενέργεια έλαβε χώρα σε περισσότερα από ένα κράτη, να ληφθεί υπόψη και ο τόπος όπου ολοκληρώθηκε.
- Η θεωρία του τόπου του αποτελέσματος, όπου ως τόπος τελέσεως του αδικήματος θεωρείται ο τόπος όπου εκδηλώθηκε το ζημιογόνο αποτέλεσμα.
- Η μικτή θεωρία, όπου ως τόπος τελέσεως του αδικήματος θεωρείται τόσο ο τόπος ενέργειας όσο και ο τόπος του αποτελέσματος με δικαίωμα επιλογής του αδικηθέντος.
- Η θεωρία του βαρύνοντος τόπου, σύμφωνα με την οποία ο τόπος του αδικήματος εντοπίζεται στο κράτος όπου το έγκλημα εκδηλώθηκε κατά την κύρια σημασία του. Βέβαια υπάρχουν δυσκολίες κατά την εφαρμογή της θεωρίας δεδομένου ότι είναι δύσκολο να καθοριστεί ο βαρύνων τόπος για την τέλεση της διαδικτυακής αδικοπραξίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΕΛΟΥΣ:

1. Βλ. και sτην ιστοσελίδα της Wikipedia, αναζήτηση για την ερμηνεία της έννοιας blog με πλοήγηση στη διεύθυνση http://en.wikipedia.org/wiki/Blog, όπου παρατίθεται στα αγγλικά ή έννοια του όρου. Εδώ σε ελεύθερη μετάφραση: “ Το blog (σύντμηση του όρου weblog) είναι μια ιστοσελίδα (website), της οποίας συνήθως κάτοχος είναι ένα φυσικό πρόσωπο που προβαίνει σε τακτικές καταχωρήσεις που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ερμηνευτικές σημειώσεις, περιγραφές γεγονότων ή καταστάσεων, αναπαραγωγή γραφικών (graphics) ή οπτικοακουστικών προβολών (video) και άλλες ενέργειες. Οι δε καταχωρήσεις αυτές στο blog εμφανίζονται συνήθως με αντίστροφη χρονολογική σειρά. Η λέξη "blog" μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης και σαν ρήμα, υποδηλώνοντας, το να διατηρεί ή να προσθέτει κάποιος περιεχόμενο σε ένα blog.”
2. Σημ. πιο αναλυτικά επεξηγείται σε φάσεις εκτέλεσης το φαινόμενο αυτής της απάτης στο άρθρο του Κ. Δελημπάση, «Η απάτη μεταφοράς Νιγηριανών κεφαλαίων», 22/06/2001, βλ. διαδικτυακός τόπος www.e-telescope.gr , πλοήγηση στο Διαδίκτυο&Υπολογιστές. Ακολούθως υπάρχει απόσπασμα από το άρθρο αυτό με τις φάσεις που ακολουθεί η συγκεκριμένη απάτη : « […]ο αποστολέας υποτίθεται πώς είναι κάποιο πολύ σημαντικό πρόσωπο του προηγούμενου καθεστώτος υπάρχει κάποιο σημαντικό χρηματικό ποσό (30-100 εκατομμύρια δολάρια) προϊόν υπεξαιρέσεων ή δωροδοκιών το οποίο αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να διοχετευθεί εκτός της χώρας με το όνομα του δικαιούχου-αποστολέα του mail. ο παραλήπτης καλείται να βοηθήσει την κατάσταση λειτουργώντας ως αποδέκτης του ποσού ώστε να γίνει αποδεκτή από την κυβέρνηση η διοχέτευση των χρημάτων εκτός της Νιγηρίας και για τη βοήθειά του αυτή θα λάβει ως προμήθεια ένα σημαντικό ποσό (έως και 30% του συνολικού ποσού).[…] Αρχικά, από το υποψήφιο θύμα ζητείται η συγκατάθεσή του και η παροχή πληροφοριών που σχετίζονται με τραπεζικούς λογαριασμούς, και άλλα στοιχεία που θα διευκολύνουν τη συναλλαγή. […]Η 2η φάση του σχεδίου ενεργοποιείται από τη στιγμή που κάποιος αποφασίσει να απαντήσει στην αρχική προσφορά και να την αποδεχτεί. […] Σε κάποια χρονική στιγμή, ακριβώς πριν τη μεταβίβαση των χρημάτων, θα εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα (ένα απρόβλεπτο τέλος που πρέπει να πληρωθεί, κάποιος υπάλληλος που πρέπει να δωροδοκηθεί, κάποια προκαταβολή φόρου που απαιτείται από την τράπεζα). Ο "Νιγηριανός αξιωματούχος" προφασίζεται προσωρινή αδυναμία του να καλύψει αυτό το ποσό λόγω του ότι έχει ήδη προχωρήσει στην εντολή μεταβίβασης των χρημάτων με αποτέλεσμα αυτά να είναι δεσμευμένα μέχρι να λυθεί το πρόβλημα που ανέκυψε. […]Στα πλαίσια λοιπόν της συνεργασίας των δύο μερών ζητείται από το θύμα να καταβάλλει αυτό το έκτακτο χρηματικό ποσό, το οποίο "φυσικά" θα πάρει πίσω μόλις ολοκληρωθεί η συναλλαγή. […]Το θύμα με τη σειρά του, στην προσδοκία μιας προμήθειας της τάξης των 300-1.000 εκατομμύρια δε διστάζει να πληρώσει αρχικά 500.000. […] Στις περισσότερες των περιπτώσεων, σε κάποια χρονική στιγμή το θύμα καλείται να ταξιδέψει στη Νιγηρία ή σε κάποια γειτονική χώρα για την ολοκλήρωση της συναλλαγής. […]Από το 1992, έχουν αναφερθεί οι θάνατοι 17 ανθρώπων οι οποίοι είτε προσπαθούσαν να πάρουν πίσω χρήματα που είχαν χάσει μέσω της απάτης, είτε είχαν παρασυρθεί εκεί βάσει του παραπάνω σχεδίου. […] ».
3. Βλ. και πιο πάνω σελ.7, 2) Κύριες μορφές Διαδικτυακής απάτης, vi)Κλήρωση, §§1&2, για τις “pop-up” ιστοσελίδες.
4. Το spam πιστεύεται ότι πήρε το όνομά του από την ομώνυμη κονσέρβα ζαμπόν της αμερικάνικης εταιρείας τροφίμων Hormel Foods Corporation. Άρχισε να χρησιμοποιείται με αφορμή ένα sketch που προβλήθηκε το 1970 από τη βρετανική τηλεόραση BBC στα πλαίσια της κωμικής σειράς «Monty Python's Flying Circus» της ομάδας κωμικών Monty Python. Κατά τη διάρκεια αυτού του sketch, παρουσιάζονται δύο πελάτες σε ένα εστιατόριο,οι οποίοι προσπαθούν να παραγγείλουν πρωινό χωρίς κονσέρβα spam, από ένα μενού που την περιέχει σε κάθε καταχώρισή του. Ο σερβιτόρος του καταστήματος απαριθμεί τα φαγητά του καταλόγου που περιέχουν όλα κονσέρβα SPAM, ενώ μια χορωδία θαμώνων που παραπέμπουν σε Viking συνοδεύουν στο υπόβαθρο όλες τις συζητήσεις με ένα επαναλαμβανόμενο τραγούδι "SPAM, SPAM, SPAM, SPAM... lovely SPAM, wonderful SPAM" ( : SPAM,SPAM, SPAM, SPAM...αξιαγάπητο SPAM, υπέροχο SPAM ), κάνοντας ,έτσι, "SPAMming" στο διάλογο. Η υπέρμετρη αυτή χρήση της λέξης spam μνημονεύει τα σιτηρέσια της Βρετανίας κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου η κονσέρβα SPAM ήταν ένα από τα ελάχιστα προϊόντα κρέατος που δεν συμπεριλαμβάνοντο στη διανομή τροφίμων και έτσι ήταν ευρέως διαθέσιμο.
5. Σχετικά με τον τόπο τέλεσης για την απάτη και την απάτη μέσω Internet, βλ. και Μυλωνόπουλος Χρ., « Ποινικό Δίκαιο», σ.σ. 533-535.