Μαρίνος Παπαδόπουλος, Δικηγόρος Αθηνών
Η μικροοικονομία (microeconomics), ως σχετικά νέος κλάδος των οικονομικών επιστημών ασχολείται κυρίως με τις καταναλωτικές επιλογές των οικονομικών υποκειμένων και τις παραγωγικές επιλογές των επιχειρήσεων∙ η μικροοικονομία αναλύει ως κλάδος των οικονομικών επιστημών το πως επιδρά η αλλαγή των τιμών στη ζήτηση και προσφορά ενός προϊόντος και αναζητεί με την ανάλυση αυτή να βρει το βέλτιστο μηχανισμό που προσφέρει στους καταναλωτές το μέγιστο όφελος για την κατανάλωση των διαθεσίμων προϊόντων. Η μικροοικονομία που ασχολείται με το διαδίκτυο και την προσφορά καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών μέσω διαδικτύου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναφορικά με τη σχέση αυτής της επιστημονικής προσέγγισης και των δεδομένων της μικροοικονομίας σε συνδυασμό με τη νομική φύση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και τη διάθεση έργων στο διαδικτυακό περιβάλλον.
Τα (μικρο)οικονομικά δεδομένα που διαμορφώνονται για τη διακίνηση της πληροφορίας στο διαδίκτυο αφορούν άμεσα στην πνευματική ιδιοκτησία, αφού εντέλει το ψηφιοποιημένο έργο που διακινείται μέσω διαδικτύου αποκτά χαρακτηριστικά πληροφορίας (bits) στο διαδίκτυο αναφορικά με την οικονομική του διάσταση ως εμπορεύσιμο προϊόν. Για το λόγο αυτό, η διαμορφωθείσα κατάσταση από πλευράς (μικρο)οικονομικών δεδομένων της διακινούμενης πληροφορίας στο διαδίκτυο ωθεί προς την κατεύθυνση των αλλαγών στη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας ενόψει ασυμβατότητας αυτών των οικονομικών δεδομένων με βασικές νομικές έννοιες της πνευματικής ιδιοκτησίας όπως είναι η απόλυτη και αποκλειστική φύση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας. Και επειδή είναι μάλλον απίθανο ν’αλλάξει αυτή καθεαυτή η νομική φύση του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας, το πιθανότερο είναι οτι οι εν λόγω αλλαγές θα μπορούσαν να γίνουν επί του υφιστάμενου νομικού πλαισίου για την πνευματική ιδιοκτησία που αφορούν στον τρόπο διαχείρισης των έργων στο περιβάλλον του διαδικτύου έτσι ώστε να εξασφαλίζεται για τους δημιουργούς και τους δευτερογενώς καταστάντες δικαιούχους (εύλογη) αμοιβή για τη μη εμπορική χρήση των έργων τους από τους χρήστες που γίνεται μέσω διαδικτύου είτε πρόκειται για ιδιωτική αναπαραγωγή είτε για άλλη μη εμπορική χρήση· αλλά, επιπλέον, να διασφαλίζεται και για τους χρήστες οτι θα μπορούν να κάνουν νομίμως ευρεία και ακώλυτη χρήση προστατευμένων έργων στο διαδίκτυο χωρίς να κινδυνεύουν να βρεθούν γι’αυτό εναγόμενοι ή κατηγορούμενοι για παραβίαση νόμου περί την πνευματική ιδιοκτησία.
Κάθε έργο που υπόκειται στην πνευματική ιδιοκτησία μπορεί να δημιουργήσει πλούτο—οικονομικό όφελος—στο δημιουργό του στο βαθμό που αυτός ενόψει του συστήματος πνευματικής ιδιοκτησίας μπορεί έναντι παντός τρίτου και ασκώντας τις εξουσίες του από το απόλυτο και αποκλειστικό κατά τη νομική του φύση δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας του να αποκλείσει οποιονδήποτε τρίτον από την επίτευξη οικονομικού οφέλους χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού για οικονομικά επωφελή ή επικερδή χρήση του έργου του. Όταν ο νομοθέτης απονέμει απόλυτα και αποκλειστικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, ο δικαιούχος αυτών των δικαιωμάτων, κατά τον νομοθέτη νοείται οτι έχει αυτός αποκλειστικά τον (απόλυτο) έλεγχο σχετικά με το ποιος επιτρέπεται να κάνει χρήση των έργων του, σχετικά με το πότε τα έργα του θα δημοσιευφθούν ή διατεθούν στο κοινό, καθώς και σχετικά με το πως τα εν λόγω έργα θα χρησιμοποιηθούν.[1] Δηλαδή, σύμφωνα το νόμο στο δημιουργό ή δικαιούχο της πνευματικής ιδιοκτησίας αναγνωρίζεται δικαίωμα μονοπωλιακού χαρακτήρα, το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, που υπό τις προϋποθέσεις της μεταβίβασής του ως προς το οικονομικό σκέλος του δικαιώματος μπορεί ν’αποκτήσει χαρακτηριστικά δικαιώματος ολιγοπωλιακού χαρακτήρα. Στην περίπτωση του δημιουργού που είναι μόνος αυτός δικαιούχος του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας του και μόνον αυτός εμπορευόμενος το δικαίωμά του στην αγορά ασκεί επιρροή στη διαμόρφωση της τιμής του έργου του, τότε το δικαίωμά του ασκείται μονοπωλιακά στην αγορά. Στην περίπτωση, πάλι, της μεταβίβασης του οικονομικού σκέλους του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας σε εκδότη ή εταιρία παραγωγής ή άλλον τρίτο, τότε συνήθως η μεταβίβαση αυτή από τον δημιουργό γίνεται σε πολύ περιορισμένο αριθμό ανταγωνιστών στην αγορά που δεν είναι τέτοιος ώστε να θεωρείται ότι ο καθένας δευτερογενώς καταστάς δικαιούχος πνευματικής ιδιοκτησίας έχει αμελητέα επιρροή στη διαμόρφωση της τιμής του έργου στην αγορά· στην περίπτωση αυτή γίνεται λόγος για ολιγοπωλιακή άσκηση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας.
Ωστόσο, στην κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας, η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να εξαρτηθεί ούτε από μονοπώλια ούτε από ολιγοπώλια. Η ανάπτυξη δεν εξαρτάται μόνο από την παραγωγή και διανομή της γνώσης και της πληροφορίας ή, εν προκειμένω, των έργων του δημιουργού ή δικαιούχου της πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά εξαρτάται, κυρίως, από την ικανότητα της κοινωνίας να παράξει νέο πλούτο και οικονομικό όφελος από τις υφιστάμενες μορφές γνώσης και πληροφορίες—από τα υφιστάμενα έργα των δημιουργών. Η αντίληψη οτι η πρόσβαση στα έργα των δημιουργών και στις υφιστάμενες πληροφορίες είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη του κοινωνικού συνόλου είναι ευρέως αποδεκτή σήμερα στην οικονομία της γνώσης και της πληροφορίας.[2]
Στην ψηφιακή εποχή του διαδικτύου και της διάδοσης πληροφοριών και έργων υποκειμένων σε προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας, η κατά νόμο προβλεπόμενη προστασία της εν λόγω ιδιοκτησίας—που ούτως ή άλλως τυγχάνει ιδιαίτερου προστατευτισμού από το νόμο ως απόλυτο και αποκλειστικό δικαίωμα επί ιδιοκτησίας με χαρακτηριστικά μονοπωλιακού ή ολιγοπωλιακού χαρακτήρα—έχει ήδη ενισχυθεί με τεχνολογικά μέσα προστασίας με χρήση κυρίως λογισμικού κρυπτογραφικού κώδικα. Στα τεχνολογικά μέτρα προστασίας όπως οι τεχνολογίες τύπου DRM καταφεύγουν όλο και περισσότεροι δευτερογενώς καταστάντες δικαιούχοι πνευματικής ιδιοκτησίας όπως οι εκδότες ή τα media που κερδοσκοπούν από τη διαχείριση και κυκλοφορία έργων υποκειμένων σε προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας. Τα τεχνολογικά μέτρα προστασίας των έργων σε συνδυασμό με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ικανά να επιφέρουν ένα απαράμιλλο «περίβλημα προστασίας» («enclosure movement») στην πνευματική ιδιοκτησία το οποίο ήταν μάλλον αδιανόητο στο παρελθόν και το οποίο ουδέποτε αποτελούσε αυτοσκοπό για την πνευματική ιδιοκτησία σε όλη τη νομική ιστορία της.[3]
Το τεχνολογικά ενισχυμένο σύστημα προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας, ως έχει σήμερα, δίνει έμφαση στον αποκλεισμό τρίτων από την πρόσβαση και χρήση των προστατευμένων έργων με χρήση τεχνολογικά προηγμένων μεθόδων και εργαλείων που, όμως, μοιραία επιφέρουν οριζόντιους αποκλεισμούς, δηλαδή αποκλείουν από τη χρήση των έργων όλους τους χρήστες ακόμη κι αυτούς που έχουν νόμιμο δικαίωμα χρήσης εν είδει προβλεπόμενης στο νόμο εξαίρεσης ή νόμιμου περιορισμού. Αυτός ο οριζόντιος αποκλεισμός κάθε χρήστη από τη χρήση έργων στο διαδίκτυο εκλαμβάνεται ωσάν δήθεν να ήταν η ιδανική λύση για την ενθάρρυνση της παραγωγής και διάδοσης στο κοινό των έργων του λόγου, της επιστήμης και των τεχνών∙ δηλαδή, με την ενίσχυση του απόλυτου και αποκλειστικού έλεγχου επί των έργων των δημιουργών και των δευτερογενώς καταστάντων δικαιούχων που είναι πλέον σε μεγάλο βαθμό εφικτός με χρήση τεχνολογικών περιορισμών τύπου DRM, αποσκοπείται ο μέγιστος αποκλεισμός των χρηστών από τη χρήση των έργων και η, συνεπεία τούτου του αποκλεισμού, παραγωγή του μέγιστου δυνατού κέρδους για τους δημιουργούς ή δικαιούχους η οποία θα μπορούσε—κατά το σκεπτικό αυτό—να προέλθει από την υποχρεωτική ώθηση των καταναλωτών στην αγορά των έργων αντί της χρήσης αυτών ιδιωτικά μέσω του διαδικτύου χωρίς αγορά τους έστω κι αν εξασφαλιζόταν με κάποιο τεχνολογικά προηγμένο τρόπο η καταβολή της εύλογης αμοιβής για την ιδιωτική αυτή χρήση.
Η εν λόγω ενθάρρυνση του απόλυτου και αποκλειστικού ελέγχου του δημιουργού και των δευτερογενώς δικαιούχων επί των έργων με τη συνδρομή των τεχνολογικών περιορισμών τύπου DRM δημιουργεί σύγκρουση με τα έννομα συμφέροντα των χρηστών έργων η οποία καθίσταται περισσότερο εμφανής όσο περισσότερο διεισδύει η πληροφορική τεχνολογία και οι τεχνολογίες του διαδικτύου—δηλαδή, οι τεχνολογίες αυτές που έκαναν την αντιγραφή έργων και πληροφοριών «commodity», ενδογενή ευκολία και βασικό χαρακτηριστικό τους—στην καθημερινή ζωή των χρηστών και των δημιουργών και όσο περισσότερα έργα βρίσκονται στο διαδίκτυο. Ο απόλυτος και αποκλειστικός έλεγχος της χρήσης ενός έργου, ήταν κάτι κατανοητό ως πραγματοποιήσιμο στον αναλογικό κόσμο της προ διαδικτύου εποχής. Έτσι, η σκοπούμενη στον αναλογικό κόσμο επίτευξη του απόλυτου και αποκλειστικού ελέγχου του έργου υπέρ του δημιουργού του διαμόρφωσε τη νομική φύση του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας σε μια περίοδο που το online περιβάλλον του διαδικτύου ούτε υπήρχε ούτε μπορούσε να έχει νοηθεί έστω και κατά φαντασία.
Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά αυτά της εξουσίασης του δημιουργού στο έργο του, εφόσον αυτό, στην εποχή του διαδικτύου, διατίθεται στο online περιβάλλον από το δημιουργό του προσκρούουν σε χαρακτηριστικές ιδιότητες «δημοσίου αγαθού» που αποκτά ένα έργο ή μια πληροφορία όταν η διάθεσή τους στο κοινό και η κυκλοφορία τους στην αγορά συμβαίνουν μέσα από το διαδίκτυο. Κάθε έργο είτε υπόκειται σε νομικό καθεστώς προστασίας για την πνευματική ιδιοκτησία του είτε τελεί εκτός ρύθμισης των κανόνων της πνευματικής ιδιοκτησίας, στο περιβάλλον του διαδικτύου αποκτά χαρακτηριστικά «δημόσιου αγαθού» («public good») σύμφωνα με τη μικροοικονομία («microeconomics»). Παρόλο που δεν ταυτίζεται με την απλή πληροφορία—ένα έργο πνευματικής ιδιοκτησίας δεν είναι απλά μια πληροφορία ή ένα άθροισμα πληροφοριών—ωστόσο στο περιβάλλον του διαδικτύου για να κυκλοφορήσει το έργο οποιουδήποτε δημιουργού ψηφιοποιείται σε bits και διακινείται ως σύνολο bits δηλαδή ως σύνολο ψηφιοποιημένων πληροφοριών.[4] Υπό αυτά τα δεδομένα της ψηφιοποιημένης μετατροπής του που συμπεριφορικά εξισώνουν το έργο με την πληροφορία αναφορικά με τη χρήση και κυκλοφορία του στο διαδικτυακό περιβάλλον, ο απόλυτος και αποκλειστικός χαρακτήρας του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ως νομικές ιδιότητες στο ψηφιοποιημένο έργο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο είναι αμφίβολο αν μπορεί να συνδυαστούν με το τεχνολογικό περιβάλλον του διαδικτύου, αλλά και με τις χαρακτηριστικές ιδιότητες της διακινούμενης στο διαδίκτυο πληροφορίας όπως αυτές προσδιορίζονται από την μικροοικονομία των οικονομικών επιστημών. Κοντολογίς, στο διαδίκτυο όπου η «πληροφορία [θέλει να] κυκλοφορεί ελεύθερα» («information wants to be free») είναι αμφίβολο αν μπορεί επιτυχώς η νομική επιστήμη να προσδώσει σ’αυτήν (την πληροφορία ή το ψηφιοποιημένο έργο που συμπεριφέρεται στο διαδίκτυο ως πληροφορία με χαρακτηριστικά «δημόσιου αγαθού») χαρακτηριστικά απόλυτου και αποκλειστικού ελέγχου επ’αυτής από τον δικαιούχο.[5] [6] Μέχρι σήμερα, απόλυτος και αποκλειστικός έλεγχος πληροφορίας στο διαδίκτυο δεν έχει υπάρξει, όπως δεν έχει υπάρξει ποτέ απόλυτος και αποκλειστικός έλεγχος οποιουδήποτε—κατά τους οικονομολόγους—«δημόσιου αγαθού» είτε πρόκειται για χρήση του σε online είτε σε offline περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα «δημόσιου αγαθού» σε offline περιβάλλον είναι η εθνική άμυνα. Κάθε πολίτης ενδέχεται να την αξιολογεί διαφορετικά—κάποιοι ζητούν περισσότερη, ενώ κάποιοι άλλοι επιθυμούν λιγότερη εθνική άμυνα—ωστόσο σε όλους τους πολίτες παρέχεται ισόποση εθνική άμυνα· και κανείς δεν μπορεί ν’ασκήσει επ’αυτής απόλυτο και αποκλειστικό έλεγχο με προσφυγή σε οποιοδήποτε δικαιώματα ιδιοκτησίας!
Η σημασία της διατήρησης ισορροπίας μεταξύ αφενός του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας που χορηγείται σύμφωνα με το νόμο σε δημιουργούς αφετέρου του δικαιώματος των χρηστών για πρόσβαση και απόλαυση των επιστημονικών, καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών έργων δεν μπορεί να παραγνωριστεί ιδίως σήμερα όπου οι διαδικτυακές τεχνολογίες και τα κοινωνικά δίκτυα αυξάνουν κατακόρυφα τη δυνατότητα χρήσης έργων που διατίθενται και κυκλοφορούν online.[7] Η ανάγκη για ύπαρξη νομοθετικού πλαισίου περί την πνευματική ιδιοκτησία που επιβάλλει αυτήν την ισορροπία εν μέσω συγκρουόμενων συμφερόντων του δημιουργού ή δικαιούχου και της ολότητας των χρηστών υποδεικνύει οτι σε περιπτώσεις όπου η πρόσβαση στα έργα των δημιουργών αυξάνεται και ενθαρρύνεται με τη χρήση νέων τεχνολογιών, τότε οι οικονομικές επιδιώξεις του δημιουργού ή δικαιούχου και ο προσωπικός δεσμός του έργου με τον δημιουργό του θα μπορούσαν, όχι βέβαια να καταργηθούν, αλλά να προσαρμοστούν σ’ένα σύστημα που λαμβάνει υπόψη του αφενός τις συντελούμενες κοινωνικά ευρέως αποδεκτές αλλαγές στον τρόπο πρόσβασης, χρήσης και μοιράσματος των έργων μέσω διαδικτύου αφετέρου τις επιδιώξεις του δημιουργού για την ευρύτερη δυνατή διάδοση του έργου του, αλλά και για την επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού οικονομικού οφέλους από τη χρήση του. Αυτή η ισορροπία και οι διαφορετικές επιδιώξεις του δημιουργού και των χρηστών θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν σ’ένα ευέλικτο σύστημα αδειοδοτήσεων έργων πνευματικής ιδιοκτησίας για πρόσβαση, διάδοση και χρήση τους μέσω του διαδικτύου.
Υπό το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα περί την πνευματική ιδιοκτησία, η ύπαρξη ευέλικτης αδειοδότησης έργων είναι νοητή. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, άλλωστε, έχει γίνει δεκτό οτι η πνευματική ιδιοκτησία μπορεί να υπόκειται σε καθεστώς αναγκαστικής αδειοδότησης χωρίς να εγείρονται θέματα ή να προκαλούνται νομικά προβλήματα σχετικά με τον υγειή ανταγωνισμό.[8] Η πνευματική ιδιοκτησία προσαρμοσμένη σε καθεστώς ευέλικτης και αναγκαστικής αδειοδότησης θα μπορούσε να νοηθεί υπό μορφή κρατικής ενίσχυσης για την εφαρμογή ενός βιώσιμου συστήματος αναγκαστικής αδειοδότησης έργων.[9] Άλλωστε, εκ της γεννέσεώς του το σύστημα της αναγκαστικής αδειοδότησης έργων επινοήθηκε ως λύση στο πρόβλημα των συγκρουόμενων συμφερόντων μεταξύ των δημιουργών και των χρηστών. Τόσο στη Γερμανία[10] όσο και στις ΗΠΑ[11] ο νομοθέτης εισήγαγε το σύστημα των αναγκαστικών αδειών με σκοπό να εξισορροπήσει συγκρουόμενα συμφέροντα χρηστών και δημιουργών. Επιπλέον, και η ίδια η διεθνής σύμβαση της Βέρνης για την προστασία των λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων στο άρ.13§1 αυτής παρέχει τη δυνατότητα της εισαγωγής συστήματος αναγκαστικών αδειών με τη ρητή επιφύλαξη οτι οι προϋποθέσεις και επιφυλάξεις που τις αφορούν θα πρέπει να περιοριστούν αυστηρά στη χώρα που τις θέτει εν ισχύ.[12]
Η κρατούσα ρητορική σήμερα στην πνευματική ιδιοκτησία εκπορεύεται από μια οικονομική θεώρηση της ιδιοκτησίας που αποδίδει έμφαση στην ιδιοκτησία θεωρώντας αυτή ως λύση στο οικονομικό πρόβλημα που είναι γνωστό ως «τραγωδία των κοινών» πόρων («tragedy of the commons»).[13] Το οικονομικό πρόβλημα περί την «τραγωδία των κοινών» πόρων που πρώτος προσδιόρισε ο Hardin[14] ορίζει οτι η κοινοκτημοσύνη ή η έλλειψη ιδιοκτησίας σ’ένα αντικείμενο που θα μπορούσε να υπόκειται σε ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι ανεπαρκής νομική και οικονομική λύση γιατί ο καθένας που δεν έχει ιδιοκτησία επί του κοινόκτητου αντικειμένου και χρησιμοποιεί αυτό, ελλείψει δικής του ιδιοκτησίας, στερείται κινήτρων για ορθολογική χρήση του κοινόκτητου και επομένως έχει κάθε λόγο να προβαίνει σε χρήση του αλόγιστα· η αλόγιστη χρήση για την ικανοποίηση των ίδιων συμφερόντων του κάθε χρήστη του κοινού ή κοινόκτητου πράγματς οδηγεί μοιραία στην ανάλωση αυτού, δηλαδή στη στέρηση—ενόψει άλλωσης (καταστροφής) του πράγματος—του συνόλου των χρηστών από το δικαίωμά τους να χρησιμοποιούν το κοινό ή κοινόκτητο πράγμα. Ο Hardin κατέληξε οτι νομοτελειακά η κοινοκτημοσύνη ή η έλλειψη ιδιοκτησίας επί ενός αντικειμένου δυνάμενου να υπαχθεί σε κανόνες ιδιοκτησίας ζημιώνει τους πάντες που έχουν επ’αυτού κοινή κτήση ή νομή. Κατά συνέπεια, οι μοναδικές λύσεις στο πρόβλημα της ιδιοκτησίας στην «τραγωδία των κοινών» πόρων συνίστανται είτε στην ιδιωτικοποίηση αυτών είτε στην κρατικοποίηση αυτών με την έννοια της κρατικης επίβλεψης στην ιδιοκτησιακή διαχείρισή τους.[15]
Το επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικοποίησης ως λύσης στο πρόβλημα της «τραγωδίας των κοινών» πόρων εκπορεύεται από το συλλογισμό οτι η απονομή ιδιοκτησίας σε κάθε δικαιούχο αυτής καθιστά αυτόν υπεύθυνο για τις συνέπειες εκ της απονομής της, δηλαδή τόσο για τα αρνητικά όσο και για τα θετικά αποτελέσματα από την ιδιοκτησία του. Η ατομική ιδιοκτησία παρέχει λύση στο πρόβλημα της «τραγωδίας των κοινών» πόρων γιατί ο κάθε δικαιούχος ιδιοκτησίας μπορεί να ελέγχει τη χρήση της και ν’αποκλείει άλλους από τη χρήση της ιδιοκτησίας που συνιστούν ή οδηγούν σε πλήρη ανάλωσή της. Κατ’αυτόν τον τρόπο η ύπαρξη ατομικής ιδιοκτησίας στα πλαίσια λειτουργίας μιας αγοράς περί αυτήν την ιδιοκτησία οδηγεί σε λύσεις που είναι αποτελεσματικές κατά Pareto. Αποτελεσματικότητα κατά Pareto ή οικονομική αποτελεσματικότητα υπάρχει σε μια αγορά όταν η κατανομή ενός εμπορεύσιμου προϊόντος ή δικαιώματος—εν προκειμένω, της (πνευματικής) ιδιοκτησίας—είναι τέτοια ώστε δεν επιτρέπεται εξ’αυτής της κατανομής η βελτίωση κατά Pareto, δηλαδή δεν επιτρέπεται η κατανομή αυτή του εμπορεύσιμου προϊόντος ή δικαιώματος να βελτιώνει τη θέση ορισμένων ατόμων χωρίς να επιδεινώνει τη θέση κάποιων άλλων ατόμων. Συνεπώς, αναποτελεσματικότητες κατά Pareto προκύπτουν σε μια αγορά όταν εκ της κατανομής ενός εμπορεύσιμου προϊόντος ή δικαιώματος σ’αυτήν βελτιώνεται η θέση κάποιων ατόμων που έχουν συμφέρον σχετικό με το εμπορεύσιμο προϊόν ή το δικαίωμα χωρίς να επιδεινώνεται η θέση κάποιων άλλων που επίσης έχουν συμφέρον επί του προϊόντος ή δικαιώματος αυτού. Αναποτελεσματικότητες κατά Pareto μπορεί να προκύψουν όταν συντρέχουν στην αγορά καταστάσεις όπου είτε ο δικαιούχος (πνευματικής) ιδιοκτησίας δεν μπορεί ν’αποκλείσει τρίτους από τη χρήση αυτής είτε συντρέχουν καταστάσεις όπου ο ορισμός της (πνευματικής) ιδιοκτησίας του δικαιούχου δεν είναι σαφής. Στις περιπτώσεις αυτές δημιουργούνται εξωτερικότητες («externalities») στην αγορά οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν πλείστα προβλήματα αναποτελεσματικότητας κατά Pareto.
Στη μικροοικονομική θεωρία είναι γνωστή η έννοια των εξωτερικοτήτων («externalities»).[16] Για τη μικροοικονομία, ως «εξωτερικότητα» ή «εξωτερική επίδραση» («externality») ορίζεται η επίπτωση των πράξεων ενός ατόμου στην ευημερία ενός άλλου ατόμου. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιο άτομο να έχει συγκεκριμένες προτιμήσεις σχετικά με το αν ο γείτονάς του παίζει μουσική δυνατά στις 3 τα ξημερώματα· ή μπορεί κάποιο άτομο που δεν είναι καπνιστής και που κάθεται σ’ένα τραπέζι εστιατορίου για να φάει να υφίσταται επιπτώσεις αν κάποιος άλλος που κάθεται στο διπλανό τραπέζι του εστιατορίου καπνίζει μανιωδώς παράγοντας καπνό που τον υφίσταται δυσμενώς ως παθητικός καπνιστής. Αυτά είναι κλασσικά παραδείγματα «αρνητικών εξωτερικοτήτων» κατανάλωσης («negative externalities»). Από την άλλη μεριά μπορεί να υπάρχουν «θετικές εξωτερικότητες» κατανάλωσης («positive externalities») με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό του ιδιοκτήτη κατοικίας η οποία έχει θέα σε φροντισμένο και πλούσιο κήπο γείτονά του· ο μη έχων ιδιόκτητο κήπο αλλά μόνο θέα σε πλούσιο και φροντισμένο κήπο του γείτονά του απολαμβάνει το όφελος από την ύπαρξη του κήπου χωρίς όμως να συμμετέχει στο κόστος της ιδιοκτησίας, παραγωγής και φροντίδας του κήπου.
Στα πλαίσια της λειτουργίας μιας αγοράς, ως «εξωτερικότητες» νοούνται οι παρενέργειες που δημιουργούνται από τη λειτουργία μιας αγοράς σε άτομα που βρίσκονται εκτός αυτής της αγοράς. Οι εξωτερικότητες από τη λειτουργία μιας αγοράς μπορεί να είναι είτε θετικές είτε αρνητικές. Η έννοια της «αρνητικής εξωτερικότητας» («negative externality») στα πλαίσια λειτουργίας της αγοράς αφορά σε μη αποζημιωμένη ζημία που επιβάλλεται από τη δραστηριότητα σε μια αγορά σε άτομα που δεν μετέχουν στην κατανάλωση ή την παραγωγή του συγκεκριμένου αγαθού που επιφέρει εις βάρος τους τη μη αποζημιωμένη ζημία. Η έννοια της «θετικής εξωτερικότητας» («positive externality») στην αγορά αφορά σε μη αντισταθμισμένο όφελος που δέχονται άτομα από τη λειτουργία μιας αγοράς παρόλο που δεν συμμετέχουν αυτά στην αγορά αυτή.
Στην περίπτωση της πνευματικής ιδιοκτησίας ως αρνητικές εξωτερικότητες της αγοράς έργων υποκειμένων στους κανόνες της πνευματικής ιδιοκτησίας νοούνται τα κόστη αυτής που επιβάλλονται υπό μορφή μη αποζημιωμένης ζημίας σε άτομα που δεν συμμετέχουν στην αγορά της πνευματικής ιδιοκτησίας αναφορικά μ’ένα έργο και που δεν αφορούν στην τιμή κτήσης του έργου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι αρνητικές εξωτερικότητες («negative externalities») που δημιουργούνται περί την αγορά της πνευματικής ιδιοκτησίας στο περιβάλλον του διαδικτύου όπου συντρέχουν τα εξής στοιχεία: ο δικαιούχος πνευματικής ιδιοκτησίας αφενός δεν μπορεί ν’αποκλείσει τρίτους από τη χρήση αυτής μέσω διαδικτύου και αφετέρου ο δικαιούχος πνευματικής ιδιοκτησίας—δηλαδή δικαιώματος απόλυτου και αποκλειστικού χαρακτήρα κατά τη νομική επιστήμη—δεν μπορεί ν’αξιοποιήσει τα εγγενή νομικά χαρακτηριστικά του δικαιώματός του κατά τρόπο σαφή σεβόμενος κάθε κατά νόμο προβλεπόμενο περιορισμό στο δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας του όπως, π.χ. το δικαίωμα της ιδιωτικής αναπαραγωγής των χρηστών. Υπάρχει δηλαδή μια εγγενής ασάφεια του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας σε σχέση με τους νόμιμους περιορισμούς της στις περιπτώσεις της διαδικτυακής χρήσης έργων υποκείμενων στους νομικούς κανόνες της, παρόλο που στο νόμο μπορεί να είναι σαφής τόσο η έννοια του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας όσο και η έννοια του νόμιμου περιορισμού ή της εξαίρεσης από την πνευματική ιδιοκτησία. Όπως γίνεται αντιληπτό, τα πράγματα για την πνευματική ιδιοκτησία στο διαδίκτυο γίνονται πιο περίπλοκα στην περίπτωση που συντρέχει και ασάφεια στο νόμο αναφορικά με ορισμένη περιγραφή περί αυτήν (π.χ. η έννοια της μη εμπορικής χρήσης έργων στο διαδίκτυο). Η δημιουργία αρνητικών εξωτερικοτήτων («negative externalities») στην περίπτωση της πνευματικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο μπορεί να προκύψει συνεπώς ενόψει ασάφειας αυτής στο νόμο. Η ασάφεια αυτή δεν αφορά μόνο στους νόμιμους περιορισμούς, αλλά αφορά και σ’αυτή καθεαυτή τη νομική φύση του δικαιώματος αφού αυτή φαίνεται μη συμβατή με την άσκηση απόλυτου και απολκειστικού ελέγχου των bits στο διαδίκτυο.
Αναφορικά με τις αρνητικές εξωτερικότητες («negative externalities») στην αγορά έργων υποκειμένων στους κανόνες της πνευματικής ιδιοκτησίας ως παράδειγμα μη αποζημιωμένης ζημίας σε άτομα που δεν συμμετέχουν στην αγορά της πνευματικής ιδιοκτησίας αναφορικά μ’ένα έργο αναφέρεται το κόστος σύννομης χρήσης του έργου στο διαδίκτυο από έναν χρήστη που δεν έχει σκοπό ν’αγοράσει το έργο, αλλά αποσκοπεί να κάνει μη εμπορική χρήση με ιδιωτική αναπαραγωγή του έργου. Η μη αποζημιωμένη ζημία του χρήστη για τη νομιμότητα της χρήσης ενός εργού στο διαδίκτυο συνίσταται στο ότι θα πρέπει κάθε φορά να υποστεί το κόστος της ανεύρεσης του δημιουργού ή δικαιούχων του έργου και να διαπραγματευτεί μαζί τους αναφορικά με τη σκοπούμενη χρήση και, βέβαια, πριν από αυτήν στα πλαίσια του ισχύοντος νομικού πλαισίου για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας. Το κόστος αυτό είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τη μεγάλη ευκολία χρήσης ενός έργου που τελεί στο διαδίκτυο.
Ως θετικά αποτελέσματα, θετικές εξωτερικότητες («positive externalities»), στην αγορά της πνευματικής ιδιοκτησίας νοούνται τα μη αντισταθμισμένα οφέλη που δέχονται τα άτομα από τη λειτουργία της αγοράς των έργων υποκειμένων στους κανόνες της πνευματικής ιδιοκτησίας παρόλο που δεν συμμετέχουν σ’αυτή. Οι θετικές εξωτερικότητες («positive externalities») της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι οφέλη που, επίσης, δεν αφορούν στην τιμή αξίας της πνευματικής ιδιοκτησίας επί ενός έργου∙ για παράδειγμα, αναφέρεται ως τέτοιο θετικό αποτέλεσμα το όφελος που προκύπτει από τη χρήση έργων που διατίθενται μέσω διαδικτύου στο εσωτερικό δίκτυο ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος αναφορικά με τη βελτίωση του μορφωτικού και πολιτιστικού επιπέδου του κοινωνικού συνόλου των φοιτητών αυτού του ιδρύματος όταν οι χρήστες έχουν πρόσβαση και κάνουν χρήση έργων λογοτεχνικής, καλλιτεχνικής και επιστημονικής αξίας, στα πλαίσια των σπουδών τους, που διατίθενται στο εσωτερικό δίκτυο του ακαδημαϊκού ιδρύματος μέσω του διαδικτύου. Η βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου του κοινωνικού συνόλου των φοιτητών του εν λόγω ιδρύματος συνιστά αντισταθμισμένο όφελος για τον κάθε νέο φοιτητή-χρήστη που εντάσσεται σ’αυτό αφού όσο βελτιώνεται το εκπαιδευτικό και μορφωτικό επίπεδο του κοινωνικού συνόλου των φοιτητών στο οποίο εντάσσεται ο χρήστης, αυτή η βελτίωση έχει θετικό αντίκτυπο στο εκπαιδευτικό και μορφωτικό επίπεδο του ίδιου του χρήστη γιατί καθίσταται άμεσα ή έμμεσα κοινωνός αυτού του βελτιωμένου εκπαιδευτικού και μορφωτικού επιπέδου∙ επιπλέον, ο κάθε φοιτητής-χρήστης οφελείται τόσο από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του ακαδημαϊκού ιδρύματος ενόψει βελτιωμένου εκπαιδευτικού και μορφωτικού επιπέδου των φοιτητών του όσο και από την προσδοκώμενη καλύτερη τοποθέτησή του στην αγορά εργασίας μετά το πέρας των σπουδών του ενόψει της ανταγωνιστικότητας του ακαδημαϊκού ιδρύματος στο οποίο φοιτά. Όλα αυτά τα οφέλη για τον χρήστη παράγονται παρόλο που δεν συμμετέχει στην αγορά των έργων της πνευματικής ιδιοκτησίας που διατίθενται στο ακαδημαϊκό ίδρυμα που φοιτά.
Κατά τη μικροοικονομική θεωρία κάθε ψηφιοποιημένο έργο πνευματικής ιδιοκτησίας όταν διατίθεται μέσω διαδικτύου λογίζεται ως «δημόσιο αγαθό» γιατί αποκτά τα χαρακτηριστικά του «δημόσιου αγαθού» συνιστάμενα στο γεγονός οτι η χρήση ενός έργου μέσω διαδικτύου από έναν χρήστη δεν επιφέρει αποκλεισμό της δυνατότητας ταυτόχρονης χρήσης του ίδιου έργου από οποιονδήποτε άλλο («non-excludability»),[17] αλλά και το γεγονός οτι, επιπλέον, η χρήση του έργου από έναν χρήστη δεν είναι ανταγωνιστική—δεν αντίκειται—στην ταυτόχρονη χρήση του ιδίου έργου που μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε άλλος («non-rivalry»)∙[18] δηλαδή, δια της χρήσης του έργου από έναν χρήστη αφενός δεν εξαντλείται το έργο όπως συμβαίνει στο μη ψηφιακό κόσμο (στον αναλογικό κόσμο η χρήση από ένα χρήστη ενός αντιτύπου βιβλίου μιας βιβλιοθήκης το «αναλώνει» υπό την έννοια οτι δεν επιτρέπει σε κάποιον άλλο να χρησιμοποιεί ταυτόχρονα το ίδιο αντίτυπο) αφετέρου η χρήση του έργου από έναν χρήστη δεν δημιουργεί οποιοδήποτε πρόβλημα—δεν αντίκειται—δεν είναι πράξη που προσκρούει με οποιονδήποτε τρόπο στο δικαίωμα κάποιου άλλου χρήστη για παράλληλη και ταυτόχρονη χρήση του ιδίου έργου. Και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά—που είναι εγγενή χαρακτηριστικά κάθε ψηφιοποιημένης πληροφορίας στο διαδίκτυο σύμφωνα με την μικροοικονομική θεωρία—καθιστούν τα λογοτεχνικά, καλλιτεχνικά και επιστημονικά έργα στο διαδίκτυο «δημόσια αγαθά» από μικροοικονομική άποψη και δημιουργούν, περαιτέρω, προβληματισμό αναφορικά με τη μείωση της παραγωγής («under-production») και την (περιορισμένη) χρήση («under-utilization») τους.[19]
Ο προβληματισμός για τη μείωση της παραγωγής των έργων («under-production») εκπορεύεται απο την αδυναμία αποκλεισμού της χρήσης ένος έργου που τίθεται στο διαδίκτυο («non-excludability») και που αφορά σε όλους τους χρήστες, δηλαδή τόσο σ’αυτούς που καταβάλουν το κόστος για το δικαίωμα χρήσης του έργου είτε πρόκειται για αγορά του έργου είτε όχι, όσο και σ’αυτούς που δεν καταβάλουν κανένα κόστος γι’αυτό.[20] Σύμφωνα με τον προβληματισμό αυτό, αφενός η υφιστάμενη αδυναμία αποκλεισμού της χρήσης ένος έργου που τίθεται στο διαδίκτυο («non-excludability») αφετέρου η υφιστάμενη αδυναμία είπραξης της αμοιβής του δημιουργού ή δικαιούχου από όλους τους χρήστες του έργου στο διαδίκτυο μπορεί να οδηγήσουν τους δημιουργούς σε μείωση της παραγωγικής τους δραστηριότητας ενόψει της υφιστάμενης αδυναμίας να απολαύσουν πλήρη τα οικονομικά οφέλη από τη χρήση των έργων τους που κάνουν οι χρήστες στο διαδίκτυο. Κοντολογίς, η μη είπραξη αμοιβής για τη χρήση των έργων τους στο διαδίκτυο συνιστά έλλειψη οικονομικού κινήτρου για την παραγωγή έργων και την κυκλοφορία τους στο διαδίκτυο από τους δημιουργούς.
Υπό το υφιστάμενο νομικό καθεστώς περί του δικαιώματος της πνευματικής ιδιοκτησίας υπάρχει πλήρης αντιδιαστολή μεταξύ της νομικής φύσης του δικαιώματος αυτού και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που αποκτά ένα έργο καθιστάμενο «δημόσιο αγαθό» («public good») όταν διατίθεται μέσω διαδικτύου κατά τη μικροοικονομία. Επομένως, υπό το παρόν νομοθετικό πλαίσιο που, μεταξύ άλλων στόχων, αποσκοπεί στο να διασφαλίζει για τους δημιουργούς κίνητρο οικονομικό για την παραγωγή έργων, η πνευματική ιδιοκτησία ως νομικό μόρφωμα με (μικρο)οικονομικές παραμέτρους αναφορικά τουλάχιστον στη σχέση της με το διαδίκτυο, φαίνεται ότι, εντέλει, στο διαδίκτυο αποτυγχάνει παταγωδώς να δικαιολογήσει τους οικονομικούς λόγους της ύπαρξής της υπό το παρόν νομικό καθεστώς της.[21]
Ως συνέπεια της ύπαρξης των χαρακτηριστικών του non-excludability και του non-rivalry που αποκτά ένα ψηφιοποιημένο έργο στο διαδίκτυο είναι το γεγονός οτι, κατά τους οικονομολόγους, στην πραγματικότητα δεν υφίστανται για τα έργα αυτά οι αρνητικές εξωτερικότητες («negative externalities») στο περιβάλλον του διαδικτύου. Ή, ακόμη κι αν γίνει δεκτό οτι υφίστανται τα negative externalities των έργων στο περιβάλλον του διαδικτύου, τότε αυτά ανέρχονται σε σχεδόν μηδενικό κόστος για κάθε νέο χρήστη που επιθυμεί να κάνει χρήση έργων στο διαδίκτυο («zero marginal cost for consumption of works via the Internet»).[22] Με αυτό το δεδομένο υπόψη περί πραγματικού μηδενικού ή σχεδόν μηδενικού κόστους για κάθε νέο χρήστη αναφορικά με τη χρήση ενός έργου που διατίθεται μέσω διαδικτύου, η εφαρμογή του θεωρήματος του νομπελίστα οικονομολόγου Ronald Coase[23] οδηγεί στο συμπέρασμα οτι η αποδοτικότητα της πνευματικής ιδιοκτησίας στο περιβάλλον του διαδικτύου δεν μπορεί να είναι συνάρτηση της νομικής πρόβλεψης δικαιωμάτων αναλόγων κατά τη νομική τους φύση με το δικαίωμα ιδιοκτησίας στον αναλογικό (μη διαδικτυακό) κόσμο.[24] Κοντολογίς, η έλλειψη των negative externalities για τα έργα των δημιουργών στο περιβάλλον του διαδικτύου δεν επιτρέπει την επίτευξη (μικρο)οικονομικής αποδοτικότητας της πνευματικής ιδιοκτησίας στο online περιβάλλον στο βαθμό που το πραγματικό κόστος χρήσης ενός έργου στο διαδίκτυο για κάθε νέο χρήστη είναι μηδενικό ή σχεδόν μηδενικό.
--------------------------------------------
[1]Lemley, M., (2004), Ex Ante versus Ex Post Justifications for Intellectual Property, 71 University of Chicago Law Review, pp.129-196, available at http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=494424 [last check, Sept.8, 2012].
[2]Sunder, M., (2006), IP³, 59 Stanford Law Review, pp.256-332.
[3]The expression ‘enclosure movement’ is used in connection with broadening the intellectual property protection term and in combination with technical means—software code—to lock in content so as not to be used without any authorization. See more on the ‘enclosure movement’ at Yu, P., (2007), The International Enclosure Movement, 82 Indiana Law Journal, pp.827-908, available at http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=896134 [last check, Sept.8, 2012]; the same, (2007), International Enclosure, the Regime Complex, and Intellectual Property Schizophrenia, Michigan State Law Review, pp.1-33, available at http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1007054 [last check, Sept.8, 2012].
[4] The mathematician Claude E. Shannon was the first who used the word bit in his seminal 1948 paper A Mathematical Theory of Communication. He attributed its origin to John W. Tukey, who had written a Bell Labs memo on 9 January 1947 in which he contracted «binary digit» to simply «bit». Interestingly, Vannevar Bush had written in 1936 of «bits of information» that could be stored on the punched cards used in the mechanical computers of that time. A bit (a contraction of binary digit) is the basic capacity of information in computing andtelecommunications; a bit can have the value of either 1 or 0 (one or zero) only. These attributes may be implemented, in a variety of systems, by means of a two state device. See more in Wikipedia at http://en.wikipedia.org/wiki/Bit [last check, Sept.8, 2012].
[5]Information wants to be free is a slogan of technology activists invoked against limiting access to information. According to criticism of intellectual property rights, the system of governmental control of exclusivity is in conflict with the development of a public domain of information. The iconic phrase Information wants to be free is attributed to Stewart Brand who, in the late 1960s, founded the Whole Earth Catalog and argued that technology could be liberating rather than oppressing. The earliest recorded occurrence of the expression was at the first Hackers’ Conference in 1984. Brand told Steve Wozniak, co-founder of Apple Inc, the following: On the one hand information wants to be expensive, because it's so valuable. The right information in the right place just changes your life. On the other hand, information wants to be free, because the cost of getting it out is getting lower and lower all the time. So you have these two fighting against each other. See more at Wagner, R.P., (2003), Essay--Information wants to be free: Intellectual property and the mythologies of control, University of Pennsylvania Law School, available at https://www.law.upenn.edu/fac/pwagner/wagner.control.pdf [last check, Sept.8, 2012].
[6]Smith, H., (2007), Intellectual Property as Property: Delineating Entitlements in Information, 116 Yale Law Journal, pp.1742-1822, available at http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1000520 [last check, Sept.8, 2012].
[7] New, W., (2011),Copyright System Must ‘Adapt or Perish,’ WIPO Director Says, Intellectual Property Watch, March 15, 2011, available at http://www.ip-watch.org/weblog/2011/03/15/copyright-system-must-%E2%80%9Cadapt-or-perish%E2%80%9D-wipo-director-says/?utm_source=daily&utm_medium=email&utm_campaign=alerts [last check, Sept.8, 2012], who cites President of Russia Medvedev’s view express in January 2011 in Davos that the old principles of intellectual property regulation are not working anymore, particularly when it comes to the internet, which is fraught with the collapse of the entire intellectual property rights system. See, also, Gurry F., (2011),The Future of Copyright, speech addressed to Blue Sky Conference: Future Directions in Copyright Law, Queensland University of Technology, Sydney, Australia, available at http://www.wipo.int/about-wipo/en/dgo/speeches/dg_blueskyconf_11.html [last check, Sept.8, 2012].
[8]See European Court of Justice, (1995), joined cases Radio Telefis Eireann (RTE) and Independent Television Publications Ltd (ITP) v. Commission of the European Communities, C-241/91 P and C-242/91 P, available at http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:61991J0241:EN:HTML [last check, Sept.8, 2012]; the same, (2004), IMS Health GmbH & Co. OHG v. NDC Health GmbH & Co. KG, C-418/01, available at http://eur-lex.europa.eu/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexplus!prod!CELEXnumdoc&numdoc=62001J0418&lg=en [last check, Sept.8, 2012]; the same, (2007), Microsoft v. European Commission, T-201/04 ECR II-03601, available at http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62004A0201:EN:HTML [last check, Sept.8, 2012].
[9] In his book The Future of Ideas: The Fate of the Commons in a Connected World, Lawrence Lessig argued that file sharing should be empowered by recognizing a system of compulsory licenses similar to those used in cable retransmission, the fee being set by a policy maker striking the right balance. See Lessig, L., (2001),The Future of Ideas: The Fate of the Commons in a Connected World, Vintage Books, available at http://www.the-future-of-ideas.com [last check, Sept.8, 2012], pp.254-255; Bell, T., (2003), Author’s Welfare: Copyright as a Statutory Mechanism for Redistributing Rights, 69 Brooklyn Law Review, pp.229-272, available at http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=492404 [last check, Sept.8, 2012].
[10]The German Copyright Act of 1910.
[11]The US Copyright Act of 1909 ss.1(e), 25(2), which was a reaction to the Supreme Court’s decision in White-Smith Music Publishing v. Apollo Co., 209 US 1 (1908), available at http://supreme.justia.com/us/209/1/case.html [last check, Sept.8, 2012] which ruled that manufacturers of music rolls for player pianos did not have to pay royalties to the composers. The ruling was based on a holding that the piano rolls were not copies of the plaintiffs’ copyrighted sheet music, but was instead parts of the machine that reproduced the music.
[12] See article 13§1 of the Berne Convention according to which Each country of the Union may impose for itself reservations and conditions on the exclusive right granted to the author of a musical work and to the author of any words, the recording of which together with the musical work has already been authorized by the latter, to authorize the sound recording of that musical work, together with such words, if any; but all such reservations and conditions shall apply only in the countries which have imposed them and shall not, in any circumstances, be prejudicial to the rights of these authors to obtain equitable remuneration which, in the absence of agreement, shall be fixed by competent authority.
[13]The «tragedy of the commons» is a dilemma arising from the situation in which multiple individuals, acting independently and rationally consulting their own self-interest, will ultimately deplete a shared limited resource even when it is clear that it is not in anyone’s long-term interest for this to happen. See more about «The tragedy of the Commons» in Wikipedia at http://en.wikipedia.org/wiki/Tragedy_of_the_commons [last check, Sept.8, 2012].
[14]Hardin, G., (1968), The Tragedy of the Commons, 162 Science, pp.1243-1248, available at http://www.sciencemag.org/content/162/3859/1243.full.pdf [last check, Sept.8, 2012]. In 1968, Garrett Hardin spoke about the «tragedy of the commons» through the example of fish stocks. When a fisherman catches fish of reproductive age, he reduces future fish stocks. The fisherman’s action penalizes all fishermen, including himself; but, unlike other fishermen, he offsets the damage to himself with a benefit that he alone appropriates, i.e. a higher catch, so his net situation improves. Every fisherman is tempted to adopt this free riding behaviour, which leads to the depletion of the natural resource and a tragedy of the commons.
[15] Hardin’s idea on the ‘tragedy of the commons’ was challenged by Elinor Ostrom in her seminal book Governing the Commons. The Evolution of Institutions for Collective Action. Ostrom refuted the idea that the commons is necessarily tragic. In numerous examples she showed how communities of commoners often since centuries sustainably self-organi
